Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος.
Δηλαδή:
Η πορεία της ζωής μας χωρίς γιορτές μοιάζει με πορεία σε δρόμο που δεν έχει σταθμούς, πανδοχεία για ξεκούραση και ανεφοδιασμό.
Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011
Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2011
«Ας ζητήσουμε το θερμό χέρι του Θεού»: Του Αλεξάνδρου Σολζενίτσιν Νομπελίστα Ρώσου- συγγραφέα
«Η αξιοθρήνητα απελπιστική κατάσταση στην οποία βούλιαξε η σύγχρονη Δύση, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σ' αυτό το μοιραίο λάθος: Πίστεψε ότι η αμυντική δύναμη του κόσμου βρίσκεται μόνο στα ατομικά όπλα, ενώ στην πραγματικότητα η υπεράσπιση της ειρήνης βρίσκεται κυρίως σε μεγάλες καρδιές και σταθερούς ανθρώπους. Κάθε απόπειρα να βρεθή μια διέξοδος από την κατάσταση πού δημιουργήθηκε στο σημερινό κόσμο, θα είναι στείρα, αν δεν υπάρξει επιστροφή μετανοίας της συνείδησης προς τον Δημιουργό των πάντων. Το νόημα της ζωής μας δεν έγκειται στην αναζήτηση της υλικής επιτυχίας αλλά στην τάση της ψυχής για μια άξια πνευματική ανάπτυξη. Αντί για βιοτικές και επιπόλαιες ελπίδες των δύο τελευταίων αιώνων, πού μας οδήγησαν στο μηδέν και στα πρόθυρα ενός θανάτου, πυρηνικού και μη, εμείς με αποφασιστικότητα, ας ζητήσουμε το θερμό χέρι του Θεού, που το απωθήσαμε με τόση επιπολαιότητα και οίηση... Τίποτε άλλο δεν μπορεί να μας συγκρατήσει στον κατήφορο πού γλιστράμε».
Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2011
Οι επιστημονικές απαντήσεις στη «ΓΕΝΕΣΗ» ΤΟΥ Μωυσή. Τι λέει ο Stephen Hawking?
Οι αρχαίοι κάτοικοι του πλανήτη πίστευαν ότι η γη είναι ένα μεγάλο μέρος του σύμπαντος. Οι αστέρες; Ασήμαντες φωτεινές κηλίδες. Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, πολλοί αρχαίοι λαοί είπαν τα πιο απίθανα πράγματα.
Ο Όμηρος πίστευε ότι η Γη είναι σχεδόν το σύμπαν, ότι ο Όλυμπος είναι η κατοικία των Θεών και ο Τάρταρος είναι η φυλακή των Τιτάνων. Ο Θαλής ο Μιλήσιος (εμείς οι Μαθηματικοί τον έχουμε μεγάλη αδυναμία) πίστευε ότι το σύμπαν έχει υδάτινη προέλευση και σχήμα ημισφαιρικό. Ο Αριστοτέλης δίδασκε ότι η Γη είναι ακίνητη στο κέντρο του σύμπαντος, και όλα τα ουράνια σώματα κινούνται γύρω της σε κυκλικές τροχιές.
Ο ρόλος της γης περιοριζόταν συνεχώς, όσο κυλούσαν οι αιώνες. Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος πίστευε ότι ο ήλιος είναι ακίνητος, ενώ η γη και οι πλανήτες κινούνται γύρω του. Η άποψη αυτή δεν επιβλήθηκε στην αστρονομία. Δεκαοκτώ αιώνες αργότερα (το 1515), ο Πολωνός ιερέας Κοπέρνικος υποστήριξε το ηλιοκεντρικό σύστημα του Αρίσταρχου. Ο Γαλιλαίος, έναν αιώνα αργότερα, απέδειξε αυτές τις θέσεις. Πέρασαν πολλοί αιώνες λοιπόν για να δεχτεί ο άνθρωπος ότι δεν αποτελεί το κέντρο του κόσμου. Με λύπη του παραχώρησε στον ήλιο την κεντρική θέση, άφησε δε για τον εαυτό του το ρόλο του ακόλουθου.
Σήμερα, όμως, τι πιστεύουμε;
Σήμερα, δεν χρειάζεται πια να πιστεύουμε. Αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα της επιστήμης και να δούμε. Τεχνητοί δορυφόροι, τροχιακά αστεροσκοπεία, διαστημόπλοια και ραδιοτηλεσκόπια, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, μας οδήγησαν πάρα πολύ μακριά, στα όρια του σύμπαντος.
Η γη, ένας απλός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Ο ήλιος μας συνεχώς μικραίνει. Κάθε δευτερόλεπτο, χάνει 4,5 εκατομμύρια τόνους μάζας που μετατρέπεται σε ενέργεια. Είναι όμως τόσο τεράστιος, που θα περάσουν χιλιάδες χρόνια μέχρι να επηρεαστούν οι δυνατότητές του σαν τεράστιου πυρηνικού αντιδραστήρα.
Υπάρχουν και άλλοι ήλιοι. Ο α του Κενταύρου βρίσκεται σε απόσταση 4,25 ετών φωτός. Ο Βέγας, 28 έτη φωτός μακριά από τη γη. Όχι μόνο αυτοί βέβαια. Ο δικός μας γαλαξίας μόνο, έχει 200 περίπου δισεκατομμύρια ήλιους.
Υπάρχουν και άλλοι γαλαξίες. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια μάλιστα. Ανά ομάδες των 100 ως 1000, αποτελούν υπερσμήνη γαλαξιών. Και, μόνο ο δικός μας γαλαξίας, έχει πλάτος της τάξης των 100.000 ετών φωτός.
Η γη, ο ήλιος μας, τα 200 δισεκατομμύρια ήλιοι που αποτελούν τον δικό μας μόνο γαλαξία. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια γαλαξίες σαν το δικό μας. Αλήθεια, τι αντιπροσωπεύει η γη μας μπροστά σε όλα αυτά;
Τα παράδοξα όμως μόλις άρχισαν. Υπάρχουν σκοτεινές περιοχές, που στέλνουν ραδιοσήματα! Υπάρχει η «αόρατη» ύλη, η ύλη που δεν στέλνει φωτεινές ακτίνες που να μπορεί το ανθρώπινο μάτι να συλλάβει. Μπορούν όμως να τη διακρίνουν τα ραδιοτηλεσκόπια.
Τα pulsars, οι παλλόμενες ραδιοπηγές, που εκπέμπουν ραδιοσήματα, έχουν μάζα όση και ο ήλιος μας, έχουν όμως τόσο τεράστιες πυκνότητες, που μια ποσότητα ύλης μεγέθους ενός απλού ζαριού, ζυγίζει εκατομμύρια τόνους! (Η ύλη εκεί, δεν έχει τόσο τεράστια κενά, όπως στη γη!)
Τι περίεργο σύμπαν. Οι υπερκαινοφανείς αστέρες εκρήγνυνται, τινάζουν στο σύμπαν μάζα όση του ήλιου και γίνονται 100 εκατομμύρια φορές λαμπρότεροι από τον ήλιο. Γαλαξίες με δισεκατομμύρια ήλιους να περνούν ο ένας μέσα από τον άλλο, χωρίς να παρατηρείται ούτε μια σύγκρουση.
Το πιο παράδοξο όμως είναι το φαινόμενο της κίνησης. Απειράριθμα αστρικά σώματα, στροβιλίζονται στο διάστημα, ακολουθώντας το καθένα μια εξαιρετικά περίπλοκη και εξαιρετικά ακριβή τροχιά!
Η σελήνη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και γύρω από τη γη. Η γη με τη σελήνη, γύρω από τον εαυτό τους και γύρω από τον ήλιο. Ο ήλιος με όλη τη συνοδεία του περιφέρεται γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας. Όλος ο γαλαξίας με τη σειρά του με όλα τα σώματά του, περιφέρεται γύρω από το κέντρο του υπερσμήνους στο οποίο ανήκει. Σύνθετη κίνηση! Αυτό είναι παράδειγμα σχετικής ταχύτητας! Όσοι έχουν λύσει παρόμοιες ασκήσεις, ξέρουν πολύ καλά ότι δίπλα στο μολύβι και στον υπολογιστή, χρειάζεται ένα ολόκληρο κουτί με ασπιρίνες!
Ο Γαλαξίας μας έχει άξονα συμμετρίας! Ο άξονας αυτός μάλιστα είναι κάθετος στο γαλαξιακό επίπεδο. Τι περίεργο!
Το 1929 διατυπώθηκε η θεωρία της διαστολής του σύμπαντος. Το στατικό σύμπαν, έδωσε τη θέση του σε έναν κόσμο, που συνεχώς μεγαλώνει. Οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλο με τεράστιες ταχύτητες.
Σήμερα, είναι καθολικά παραδεκτή και απόλυτα αποδεδειγμένη επιστημονικά η θεωρία της «θερμής μεγάλης έκρηξης» («hot big-bang»). Mε τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, τεκμηριώθηκε απόλυτα και οδήγησε σε επανάσταση την αστρονομία. Δέχεται ότι ο κόσμος ήρθε στην ύπαρξη, μέσα από μια τεράστια έκρηξη φωτός και ακτινοβολίας, που συνέβη περίπου 15 δισεκατομμύρια έτη, πριν από την εποχή μας. Από την υπερβολικά πυκνή εκείνη κατάσταση, δημιουργήθηκαν οι πυρήνες των ατόμων, τα άτομα, τα μεγαλύτερα σωματίδια, οι μεγάλες συγκεντρώσεις της ύλης, οι γαλαξίες. Το σύμπαν βρίσκεται σε μια πορεία. Άρχισε μια συγκεκριμένη στιγμή, προχωράει με μια συγκεκριμένη προοπτική.
Ο Άγγλος Ryle το 1974 πήρε το βραβείο Νόμπελ όταν με τη βοήθεια ραδιοτηλεσκοπίων απέδειξε ότι η πυκνότητα των ραδιογαλαξιών αυξάνει, όσο αυξάνει η απόστασή τους από εμάς. Το συμπέρασμα είναι η επιβεβαίωση της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης.
Όλοι γνωρίζουμε τον Einstein και τη μεγάλη συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης. Με τη γενική θεωρία της σχετικότητας (1916) μελετούσε το χώρο και το χρόνο του σύμπαντος σε σχέση με την κατανομή της ύλης και της ενέργειας του.
Ο Einstein όμως είχε κάνει ένα σημαντικό λάθος. Πίστευε ότι το σύμπαν είναι στατικό, ακίνητο, αμετάβλητο με το χρόνο! Έτσι, δεν μπορούσε ο ίδιος να λύσει τις περίφημες εξισώσεις του. Αναγκάστηκε να εισάγει έναν όρο, την «κοσμολογική σταθερά», για να αναγκάσει τις εξισώσεις να οδηγηθούν εκεί που αυτός ήθελε. Αργότερα, μετάνιωσε για την ενέργειά του αυτή και ομολόγησε ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του. Τις εξισώσεις του Einstein τις έλυσαν επιστήμονες που πίστευαν σε ένα διαστελλόμενο σύμπαν, όπου οι γαλαξίες απομακρύνονται με τεράστιες ταχύτητες ο ένας από τον άλλο. Ο Einstein παραδέχτηκε στο τέλος της ζωής του, ότι το σύμπαν διαστέλλεται, και «είχε μία αρχή» στην πορεία του.
Οι Penzias και Wilson πήραν το βραβείο Νόμπελ το 1978, γιατί κατάφεραν να ανακαλύψουν μια ακτινοβολία, αμετάβλητη σε συνάρτηση με το χρόνο, υπόλειμμα της αρχικής έντονης ακτινοβολίας που δημιουργήθηκε κατά την αρχική μεγάλη έκρηξη του σύμπαντος. Τον Απρίλιο του 1992 ο δορυφόρος της ΝΑSA με το όνομα COBE (Cosmic Background Explorer), που είχε σαν αποστολή την έρευνα πάνω στις απόψεις των Renzias και Wilson, έκανε μια σημαντική ανακάλυψη. Διέκρινε περιοχές του ουρανού με διαφορά θερμοκρασίας στην αρχική ανεπαίσθητη ακτινοβολία, που οδηγεί σε διαφορά πυκνότητας και τελικά στη δημιουργία του σύμπαντος από μία αρχή. Από τότε ούτε ένας επιστήμονας δεν αμφιβάλλει πλέον ότι κάποτε, 15 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια πριν, έγινε μια μεγάλη έκρηξη φωτός και αυτή δημιούργησε το σύμπαν. Μάλιστα, διεθνώς έχει επικρατήσει ο όρος «Γένεσις» για την αρχή αυτή, στα επιστημονικά συγγράμματα, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των επιστημόνων.
Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι τον κόσμο αυτό, ούτε κάποιος Θεός, ούτε κάποιος άνθρωπος τον δημιούργησε, αλλά έτσι ήταν πάντα και έτσι είναι. Είναι πλέον φανερό, ότι το δεύτερο σκέλος του συλλογισμού του ήταν εσφαλμένο. Θα δούμε τι συμβαίνει με το πρώτο σκέλος.
Είναι πολύ γνωστός ο διακεκριμένος Φυσικός Stephen Hawking. Δήλωσε «η αρχική κατάσταση του σύμπαντος πρέπει να είχε πολύ προσεκτικά επιλεγεί. Θα ήταν πολύ δύσκολο να εξηγήσει κάποιος γιατί το σύμπαν έπρεπε να αρχίσει τη ζωή του με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, εκτός αν το θεωρήσει σαν έργο ενός Θεού, που ήθελε να δημιουργήσει όντα σαν και εμάς».
Είναι άραγε αυτονόητο το ότι υπάρχουμε; Η ζωή είναι κάτι που θα υπήρχε, όπως και να έχουν τα πράγματα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, προκαλεί μια απέραντη έκπληξη. Για να δούμε λοιπόν, τι μπορεί να είναι σύμπτωση από αυτά που ακολουθούν.
Η πιο γνωστή δύναμη, είναι το βάρος. Είναι ανάλογο με τις μάζες που έλκονται, και αντιστρόφως ανάλογο με την απόστασή τους. Όμως, υπάρχει στην εξίσωση και η περίφημη σταθερά της παγκόσμιας έλξης (G). Έχει μια σταθερή, καθορισμένη τιμή. Γιατί όμως το G έχει αυτή ακριβώς την τιμή, και όχι κάποια άλλη; Ποιος καθόρισε το φυσικό αυτό νόμο, και αυτή τη συγκεκριμένη τιμή για το G;
Η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο, σύμφωνα με το νόμο της παγκόσμιας έλξης, του Νεύτωνα. Αν η σταθερά αυτή G ήταν μεγαλύτερη, η γη θα περιστρεφόταν γύρω από τον ήλιο σε χρονικό διάστημα μικρότερο από ένα έτος. Ο ήλιος όμως θα ήταν «μπλε γίγαντας», δηλαδή τα ανώτερα στρώματά του θα ασκούσαν ισχυρότερη βαρυτική δύναμη, θα συρρίκνωναν την ηλιακή μάζα. Ο ήλιος θα έδινε πολύ μεγαλύτερα ποσά ακτινοβολίας για να εξουδετερώσει τη συρρίκνωση, θα έλαμπε ισχυρότερα, θα έσβηνε γρηγορότερα. Πριν ο ήλιος όμως σβήσει, η ζωή στη γη θα είχε γίνει εντελώς αδύνατη.
Αν το G ήταν μικρότερο, ο ήλιος θα ήταν αντίθετα «ερυθρός νάνος», ψυχρός, με αμυδρή ακτινοβολία. Το νερό στη γη θα ήταν όλο στερεό (πάγος), οι συνθήκες ακατάλληλες πάλι για τη δημιουργία ζωής για πάρα πολλούς λόγους. Άρα:
Αν το G ήταν μεγαλύτερο ή μικρότερο στο νόμο της παγκόσμιας έλξης, η ζωή στη γη θα ήταν αδύνατη. Ο ήλιος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Θα έδινε πολύ περισσότερη ακτινοβολία, ή πολύ λιγότερη. Η τροχιά της γης θα ήταν πολύ διαφορετική. Όλοι οι επιστήμονες δέχονται ότι αν το G είχε καθοριστεί διαφορετικά στο φυσικό αυτό νόμο, η ζωή στη γη θα ήταν αδύνατη.
Τι καθόρισε με τόση ακρίβεια την τιμή αυτή της σταθεράς της παγκόσμιας έλξης;
Ας αφήσουμε τον κόσμο της αστρονομίας, να μεταφερθούμε για λίγο στον κόσμου του ατόμου.
Άτομο, σημαίνει κάτι που δεν τέμνεται. Αυτό όμως σήμερα ξέρουμε ότι δεν είναι καθόλου σωστό.
Από τι αποτελείται το άτομο της γήινης ύλης; Μα, κυρίως από κενό, από τίποτα. Και το πιο συμπαγές σώμα, βασικά αποτελείται από κενό.
Υπάρχει ο πυρήνας που έχει πρωτόνια και νετρόνια, υπάρχουν και τα ηλεκτρόνια που περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα.
Αν όμως ο πυρήνας του υδρογόνου ήταν σαν μια μπάλα ποδοσφαίρου, το ηλεκτρόνιο θα διέγραφε την τροχιά του σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από τον πυρήνα! Στο ενδιάμεσο διάστημα, τι υπάρχει; Τίποτα, κενό.
Τι κάνουν τα ηλεκτρόνια; Περιστρέφονται με τεράστιες ταχύτητες γύρω από τον πυρήνα σε 1 sec εκτελούν τρισεκατομμύρια περιστροφές. Έχουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο. Ο πυρήνας είναι φορτισμένος θετικά, χάρη στα πρωτόνια. Αλήθεια, αφού τα πρωτόνια είναι όλα θετικά και απωθούνται, γιατί δεν διασπάται ο πυρήνας; Γιατί δεν απομακρύνονται λόγω άπωσης το ένα από το άλλο;
Διότι υπάρχουν πολύ ισχυρότερες δυνάμεις, που τα κρατούν μέσα στον πυρήνα, που λέγονται «ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις». Χωρίς αυτές, δεν θα υπήρχαν άτομα.
Αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες, δεν θα συγκρατούσαν τα πρωτόνια. Ο ήλιος δεν θα έλαμπε, η ζωή θα ήταν αδύνατη. Πράγματι, η ακτινοβολία του ήλιου βασίζεται στην μετατροπή του υδρογόνου σε δευτέριο. Αυτή η μετατροπή δεν θα συνέβαινε, αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες. Φυσικά, δεν θα υπήρχε και κανένα άλλο στοιχείο, εκτός από το υδρογόνο.
Αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις, ήταν λίγο ισχυρότερες, στα πρώτα στάδια της δημιουργίας θα είχε εξαφανιστεί τελείως το υδρογόνο. Θα είχαν δημιουργηθεί μόνο τα βαρύτερα στοιχεία. Ο ήλιος και οι αστέρες, δεν θα ακτινοβολούσαν, η ζωή δεν θα υπήρχε.
Έπρεπε οι δυνάμεις αυτές να είναι ακριβώς τόσες, ώστε και να επιτρέπουν σε μια ποσότητα υδρογόνου να μείνει σαν υδρογόνο, και να επιτρέπουν στην υπόλοιπη ποσότητα υδρογόνου να μετατραπεί σε βαρύτερα στοιχεία.
Τι καθόρισε ακριβώς αυτή την τιμή στις ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις;
Όλες οι οργανικές ύλες γνωρίζουμε ότι περιέχουν άνθρακα. Χωρίς αυτόν, δεν θα υπήρχε τίποτα ζωντανό, ούτε οργανική χημεία. Πως δημιουργήθηκε αλήθεια ο άνθρακας;
Σε τεράστιες θερμοκρασίες, τρεις πυρήνες ηλίου ενώνονται και δημιουργούν άνθρακα. Πρώτα, ενώνονται οι δύο πυρήνες ηλίου και δημιουργούν πυρήνα βηρυλλίου, που δεν είναι ούτε ευσταθής, ούτε ασταθής. Ζει ένα τετράκις δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Αυτό το χρονικό διάστημα έκρινε την τύχη της ζωής και του ανθρώπου.
Η διάρκεια της ζωής του πυρήνα αυτού, καθορίζεται από τις «ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις». Αυτές είναι υπεύθυνες για τη μετατροπή του πρωτονίου σε νετρόνιο, και αντίστροφα. Και αυτές οι δυνάμεις, έχουν καθοριστεί ώστε να έχουν μια καταπληκτική ακρίβεια.
Αν οι ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ισχυρότερες δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί βηρύλλιο, ούτε άνθρακας, διότι θα είχε διασπαστεί αμέσως μόλις θα είχε δημιουργηθεί.
Αν οι ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες, όλα τα άτομα ηλίου θα δημιουργούσαν βηρύλλιο, οπότε δεν θα υπήρχαν ελεύθερα άτομα ηλίου για να δημιουργήσουν άνθρακα.
Τι εξασφάλισε τη μοναδική αυτή ισορροπία; Η τύχη του άνθρακα κρίθηκε σε ένα τετράκις δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Το βηρύλλιο δεν έπρεπε να είναι ούτε πιο ευσταθές, ούτε πιο ασταθές, αλλά «μετασταθές». Χωρίς τη φοβερή αυτή ρύθμιση, δεν θα υπήρχε άνθρακας, δεν θα υπήρχε ζωή.
Και οι ηλεκτρομαγνητικές όμως δυνάμεις, που καθορίζουν τη δημιουργία των μορίων και των κυττάρων, είναι με θαυμαστό τρόπο ρυθμισμένες.
Αν ήταν ασθενέστερες, δεν θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τα ηλεκτρόνια γύρω από τους πυρήνες. Τα άτομα θα ήταν αδύνατο να σχηματιστούν. Θα υπήρχαν μόνο πυρήνες και ηλεκτρόνια, όχι σταθερά μόρια, όχι κύτταρα, όχι ζωή.
Αν ήταν ισχυρότερες, τα ηλεκτρόνια θα είχαν δεσμευτεί απόλυτα από τους πυρήνες τους. Δεν θα μπορούσαν τότε να γίνουν οι χημικοί δεσμοί, που προϋποθέτουν αποβολή και πρόσληψη ηλεκτρονίων, δεν θα υπήρχαν χημικές αντιδράσεις, ούτε πιο πολύπλοκα μόρια. Το νερό επίσης θα ήταν πάντα στερεό.
Τέσσερις είναι οι βασικές δυνάμεις στη φύση. Οι δυνάμεις της βαρύτητας, οι ισχυρές πυρηνικές, οι ασθενείς πυρηνικές και οι ηλεκτρομαγνητικές. Είναι όλες με τόση απίστευτη ακρίβεια καθορισμένες, που ο άνθρωπος θαυμάζει, πως είναι δυνατό να ζει.
Είναι απλές αριθμητικές συμπτώσεις; Είναι μέρος ενός σχεδίου; Υπάρχουν αλήθεια τόσες συμπτώσεις; Στα μαθηματικά διδάσκουμε ότι αν έχουμε 15 καρέκλες και θέλουμε να βρούμε με πόσους τρόπους μπορούν να καθίσουν σε αυτές 15 άνθρωποι, η απάντηση είναι: 1.307.674.368.000 διαφορετικοί τρόποι να καθίσουν οι άνθρωποι. (ν!=15!=1.307.674.368.000)
Πως τα δισεκατομμύρια των περιπτώσεων που υπήρχαν, για κάθε φυσική σταθερά, «έτυχε» και δεν πήραν μια άλλη τιμή, αλλά ειδικά αυτή που ήταν η μόνη απαραίτητη;
Είναι σαν να ρίξουμε στη γη ένα δοχείο με τυπογραφικά στοιχεία, και από σύμπτωση να πέσουν έτσι ώστε να γραφτεί από μόνος του ο εθνικός ύμνος!
Όμως, τα παράξενα δεν εξαντλήθηκαν.
Αλήθεια, τι είναι το φως;
Το φως αποτελείται από σωμάτια που λέγονται φωτόνια. Ένα τεράστιο πλήθος φωτονίων κινούνται στη διεύθυνση διάδοσης κάθε ακτινοβολίας.
Τι είναι τα φωτόνια;
Διαφέρουν από τα υλικά σωμάτια, γιατί δεν έχουν μάζα! Δεν έχουν ούτε ηλεκτρικό φορτίο. Είναι «πακέτα» ενέργειας, πραγματικές άυλες φυσικές οντότητες που μεταφέρουν ενέργεια και ορμή. Δύο από αυτά, αν συγκρουστούν, εξαφανίζονται! Και η ενέργειά τους τι έγινε; Υλοποιήθηκε! Δύο φωτόνια, αν συγκρουστούν, εξαφανίζονται και στη θέση τους εμφανίζονται στοιχειώδη σωματίδια της ύλης, που έχουν μάζα! Χάνεται ενέργεια και εμφανίζεται ύλη!
Μπορεί λοιπόν να προέλθει ύλη από το φως; Ναι έτσι γίνεται, παραδέχονται σήμερα όλοι οι επιστήμονες, χωρίς ίχνος αμφιβολίας, γιατί δεν το έχουν υποθέσει, το έχουν δει να γίνεται μπροστά στα μάτια τους, στο εργαστήριο.
Είναι αδύνατο να μη σκεφτούμε την αγία γραφή, που παρουσιάζει στη γένεση το Θεό, να δίνει την πρώτη εντολή: «Γεννηθήτω φως» και μετά από το φως να δημιουργείται η ύλη. Πως το ήξερε ο Μωυσής, (1500 π.Χ.) που έγραψε τη γέννεση; Υπάρχουν επιστήμονες τους προηγούμενους αιώνες που ειρωνεύτηκαν την γένεση, ακριβώς γιατί ο Θεός έφτιαξε πρώτα το φως και μετά τον κόσμο. Που να ήξεραν!
Αναφερθήκαμε στη γέννεση. Ας δούμε μερικά ακόμη πολύ περίεργα, τα οποία έγραψε ο Μωυσής, που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πως τα ήξερε!
Ο Θεός υποσχέθηκε στον Αβραάμ ότι θα πληθύνει το σπέρμα του σαν την άμμο της θάλασσας και σαν τα άστρα του ουρανού.
Καλά, είπαν οι υλιστές επιστήμονες και φιλόσοφοι προηγούμενων αιώνων, τι ηλίθια υπόσχεση είναι αυτή! Η άμμος της θάλασσας είναι αμέτρητη, τα αστέρια του ουρανού όμως είναι γύρω στα 5.000! Έτσι πίστευαν, και κατηγορούσαν το Μωυσή ότι έγραψε ένα «δημώδες διήγημα» και όχι ένα επιστημονικό έργο. Που να ήξεραν ότι ο Μωυσής ήξερε ότι τα αστέρια στον ουρανό ήταν όση και η άμμος της θαλάσσης!
Ο Μωυσής όμως μεγάλωσε στην Αίγυπτο. Τι πίστευαν οι Αιγύπτιοι λοιπόν; Ότι οι αστέρες είναι λυχνίες κρεμασμένες από ένα σιδερένιο θόλο στον ουρανό, που κάποια θεϊκή δύναμη, άναβε το βράδυ για να βοηθάει τους ανθρώπους πάνω στη γη! Ο ουρανός, για τους Αιγύπτιους, ήταν ένα σιδερένιο κάλυμμα της γης, πάνω στο οποίο κυλούν τα νερά που περιβάλλουν τη γη. Μέσα στις απόψεις αυτές, γεννήθηκε ο Μωυσής, και έγραψε τη γέννεση!
Τι άλλο απίστευτο για την εποχή εκείνη αναφέρει η γέννεση;
Ο Μωυσής έγραψε ότι πρώτα γεννήθηκε το φως, και μετά γεννήθηκε ο ήλιος! Πράγματι την πρώτη ημέρα της δημιουργίας είπε ο Θεός «γεννηθήτω φως», και μόλις την τετάρτη ημέρα! έφτιαξε τον ήλιο και τη σελήνη. Αυτό είναι αληθινά απίστευτο, αν σκεφτούμε ότι όλοι οι λαοί εκείνη την εποχή θεωρούσαν τον ήλιο θεό (Θεός Βάαλ). Ήταν αδιανόητο να φτιαχτεί πρώτα η γη και μετά ο ήλιος, για κάθε άνθρωπο που έζησε εκείνη την εποχή. Παρόμοιες παρατηρήσεις έγιναν τους περασμένους αιώνες, με αρκετά ειρωνικά σχόλια για το Μωυσή από υλιστές φιλοσόφους και ερευνητές.
Τι λέει όμως η επιστήμη σήμερα;
Η επιστήμη σήμερα γνωρίζει χωρίς αμφιβολία, ότι δεν ήταν το φως του ήλιου το πρώτο φως που έλαμψε πάνω στη γη.
Το φως που υπήρχε πριν από τον ήλιο, η επιστήμη το έχει ονομάσει αρχέγονο φως, και οφείλεται σε συνεχείς ηλεκτρικές εκκενώσεις και άλλους λόγους. Το φαινόμενο που παρατηρούμε και σήμερα και ονομάζεται Βόρειο Σέλας έχει παρόμοια αρχή. Μια αδιάσειστη απόδειξη, είναι τα τεράστια λιθανθρακοφόρα στρώματα.
Πριν ακόμη λάμψη ο ήλιος πάνω στη γη, υπήρχαν τεράστια φυτά πάχους όσο το ανθρώπινο σώμα και ύψος άνω των 20 μέτρων, που κατακαλύφθηκαν και δημιούργησαν τεράστιες ποσότητες λιθανθράκων. Ούτε άνθος, ούτε καρποφόρα δέντρα συναντώνται στη λιθανθρακοφόρο περίοδο. Αυτό φανερώνει άμεσα ότι ο ήλιος δεν υπήρχε ακόμη, το κλίμα ήταν υγρό και ομοιόμορφο, χωρίς εποχές και διαφορές, χωρίς ατμοσφαιρικές και κλιματολογικές μεταβολές που οφείλονται στις ηλιακές ακτίνες.
Πως όμως βλάστησαν όλα αυτά τα τεράστια φυτά, χωρίς ήλιο; Πρώτα ο Framinzin δημιούργησε στο εργαστήριο φυτά χωρίς ηλιακό φως, με ηλεκτρικές εκκενώσεις. Ο Αύγουστος de la Rive διαπίστωσε ότι το φως από ηλεκτρισμό είναι απόλυτα ικανό για δημιουργία βλάστησης της μορφής που δημιούργησε τα τεράστια κοιτάσματα λιθανθράκων. Υπολογίστηκε ότι χρειάστηκαν 700-800 έτη για το σχηματισμό γαιανθράκων. Ορισμένα στρώματα χρειάστηκαν όμως πολύ περισσότερο χρόνο για να σχηματιστούν.
Τα γεωλογικά στρώματα που βρίσκονται πάνω από τα λιθανθρακοφόρα στρώματα, άρα είναι μεταγενέστερα χρονικά, διακρίνονται από τελείως διαφορετικά απολιθώματα (φύκη, ζωόφυτα, οστρακόδερμα, μαλάκια, κοράλλια, κοχύλια κατά εκατομμύρια). Η δημιουργία είχε προχωρήσει στο επόμενο στάδιο λοιπόν.
Πως ο Μωυσής ήξερε ότι ο ήλιος δεν φώτιζε πάντα τη γη, σε ένα περιβάλλον που θεωρούσε τον ήλιο Θεό; Κανείς ποτέ δεν βρήκε μια εξήγηση, διαφορετική από την αποκάλυψη από το Θεό.
Υπάρχουν όμως και άλλα απίστευτα. Ο Μωυσής γράφει στη γέννεση, ότι πρώτα δημιουργήθηκαν τα φυτά και τα ζώα, και μετά ο ήλιος! Είναι δυνατό, ακόμη και σήμερα, να υποθέσει ο σύγχρονος απλός άνθρωπος κάτι τέτοιο; Είναι τελείως αδύνατο. Όμως, αποδείχτηκε πέρα από κάθε αμφιβολία, έτσι έγινε!
Ο Μωυσής αναφέρθηκε σε τρεις μεγάλες εμφανίσεις οργανικής ζωής, μιας φυτικής και δύο ζωικών! Η επιστήμη το έχει απόλυτα επαληθεύσει. Όπως επαλήθευσε ότι πράγματι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε τελευταίος.
Ο Μωυσής έγραψε ότι πρώτα η γη ήταν καλυμμένη από νερό, και ο Θεός δημιούργησε την ξηρά μετά («συναχθήτω το ύδωρ εις συναγωγήν μίαν και οφθήτω ξηρά»). Στον μεσαίωνα όμως οι τότε επιστήμονες έβλεπαν έκπληκτοι τα κοχύλια που υπήρχαν στις κορυφές των βουνών και σε μεγάλα ύψη, και δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν πως βρέθηκαν εκεί. Μάλιστα έκαναν αρκετά παράξενες υποθέσεις (ατελείς απόπειρες της δημιουργού δυνάμεως, παίγνια της φύσεως, αντανακλάσεις των αστέρων κλπ.). Αιώνες μετά το Μωυσή, αυτό ήταν το επίπεδο της επιστήμης.
Μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε το βιβλίο του Steven Weihberg «Τα τρία πρώτα λεπτά» (The first three minutes - a modern view of the ori-gin of the universe, London, Fontana Paperbacks, 1983). Ο διάσημος αυτός φυσικός αναφέρει:
«Αν η αναλογία του φωτός προς την ύλη ήταν μεγαλύτερη, το φως θα υπερίσχυε και δεν θα επέτρεπε στην ύλη να δημιουργήσει τοπικά συγκεντρώσεις, που θα εξελίχθηκαν σε γαλαξίες και αστέρες. Η πίεση της ακτινοβολίας θα διέλυε τη συμπαγή ύλη.
Αν η αναλογία του φωτός προς την ύλη ήταν μικρότερη, το φως δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει τη δημιουργία πυρήνων τα πρώτα λεπτά του σύμπαντος. Όλη η ύλη του σύμπαντος θα είχε μετατραπεί σε βαριά στοιχεία, και δεν θα υπήρχε υδρογόνο, ούτε ήλιος, ούτε ζωή.
Το φως έπρεπε να είναι ακριβώς τόσο, ώστε και να εμποδίσει τη συνολική μετατροπή του υδρογόνου και ηλίου σε βαρύτερα στοιχεία, αλλά και να μην εμποδίσει το σχηματισμό των αστέρων και γαλαξιών μεταγενέστερα. Μια φοβερή χρυσή τομή, μια απίστευτη ισορροπία ύλης και ενέργειας, που εξασφάλισε τη δυνατότητα στη ζωή να υπάρξει.
Ο Steven Hawking (A brief history of time - From the Big Bang To Black Holes, Bantam Books, New York, 1988) αναφέρεται σε ένα ακόμη θαυμάσιο γεγονός, που συνέβη κατά τη δημιουργία του κόσμου, την μεγάλη θερμή έκρηξη!
«Αν η ταχύτητα διαστολής, ακριβώς ένα δευτερόλεπτο μετά τη μεγάλη έκρηξη, ήταν πολύ λίγο μικρότερη από την πραγματική, το σύμπαν θα είχε καταρρεύσει πριν προλάβει να δημιουργηθεί η ζωή».
Πράγματι, τα υλικά σώματα έλκονται με τεράστιες ελκτικές δυνάμεις. Αν η αρχική ταχύτητα διαστολής δεν ήταν τόσο μεγάλη, μετά την έκρηξη τα αρχικά σώματα θα διαστέλλονταν για λίγο, θα σταματούσαν, και θα γύριζαν (λόγω έλξης) με μεγάλη ταχύτητα πίσω, όπου θα συγκρούονταν και πάλι.
-Αν λοιπόν η αρχική ταχύτητα διαστολής, μετά τη μεγάλη αρχική έκρηξη, ήταν λίγο μικρότερη από την πραγματική οι γαλαξίες και η ζωή δεν θα είχαν δημιουργηθεί.
-Αν η αρχική ταχύτητα διαστολής, μετά την μεγάλη αρχική έκρηξη, ήταν λίγο μεγαλύτερη από την πραγματική, η βαρύτητα δεν θα μπορούσε να συγκεντρώσει την ύλη του σύμπαντος σε τοπικές συγκεντρώσεις, αλλά η ύλη θα είχε διασπαρεί, χωρίς να δημιουργηθούν συγκεντρώσεις. Η ζωή φυσικά δεν θα είχε που να δημιουργηθεί.
-Η αρχική ταχύτητα διαστολής έπρεπε να έχει ακριβώς μια τιμή, αυτή που πράγματι είχε, ώστε: και να μπορεί η ύλη να απομακρυνθεί από το σημείο της αρχικής έκρηξης με μεγάλη ταχύτητα, και να μπορούν τα μόρια να έλκονται και να δημιουργήσουν τους αστέρες, τους πλανήτες, τους γαλαξίες.
Ο Hawking αναφέρει «η αρχική ταχύτητα διαστολής έπρεπε να επιλεγεί με πολύ μεγάλη ακρίβεια, ώστε η ταχύτητα αυτή να είναι ακόμη και τώρα τόσο κοντά στην κρίσιμη τιμή, την αναγκαία για να αποφύγουμε την κατάρρευση».
Ένα ακόμη παράδοξο.
Η κατασκευή του ατόμου, με τον πυρήνα στο κέντρο και τα ηλεκτρόνια να περιστρέφονται γύρω από αυτόν, θυμίζει έντονα τον ήλιο και τους πλανήτες. Ήλιος είναι ο πυρήνας, πλανήτες είναι τα ηλεκτρόνια. Είναι φανερό ότι στο σύμπαν υπάρχει το ίδιο βασικό σχέδιο σύνθεσης και κατασκευής, από το άπειρα μικρό, στο άπειρα μεγάλο.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο μικρόκοσμο του ατόμου και τον μακρόκοσμο του σύμπαντος. Διαφορές, που δημιουργούν όμως απορία και θαυμασμό. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική θεωρία, αφού το ηλεκτρόνιο κινείται σε κυκλική τροχιά γύρω από τον πυρήνα, εκπέμπει συνεχώς ακτινοβολία, όπως οποιοδήποτε άλλο κινούμενο φορτίο στον κόσμο. Η ακτινοβολία αυτή φυσικά συνοδεύεται από συχνή απώλεια ενέργειας.
Αν αυτό συνέβαινε στο ηλεκτρόνιο, η ακτίνα περιστροφής θα έπρεπε συνεχώς να μικραίνει και το ηλεκτρόνιο να πέσει τελικά πάνω στον πυρήνα. Ε, λοιπόν, ειδικά στο ηλεκτρόνιο, ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ αυτό που συμβαίνει σε οποιοδήποτε άλλο κινούμενο φορτίο στη φύση. Ο Bohr το διαπίστωσε, και από τότε ξέρουμε για την καταπληκτική αυτή εξαίρεση, που αν δεν υπήρχε, δεν θα υπήρχε ζωή.
Το μικρό άτομο, κρύβει μέσα του τρομακτική ποσότητα ενέργειας. Ένα γραμμάριο οποιασδήποτε ύλης, αν μεταστοιχειωθεί μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, εκλύει ενέργεια επτά δισεκατομμυρίων κιλοβατωρών. Ένα μόνο γραμμάριο, όχι ουρανίου, οποιουδήποτε υλικού. Γιατί, έχει ενέργεια, που πρώτη φορά ο άνθρωπος διαπίστωσε στη Χιροσίμα. (Τα μη ραδιενεργά στοιχεία, με κατάλληλο βομβαρδισμό του πυρήνα τους, διασπώνται και αυτά δημιουργούν άλλα στοιχεία, με έκλυση ενέργειας).
Ας αφήσουμε όμως τον κόσμο των ατόμων, για να πάμε στην πιο σημαντική χημική ένωση, το νερό. Κάτι θαυμαστό συμβαίνει και στο νερό, για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της ζωής πάνω στη γη.
Ας πάρουμε μια περιοχή της γης, που κατά τη διάρκεια του χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει συνεχώς. Μόλις φτάσει τους 4 βαθμούς Κελσίου, το νερό έχει αποκτήσει τη μεγαλύτερη του πυκνότητα και καταβυθίζεται. Αν το ψύχος επιμείνει, η επιφάνεια των υδάτων θα γίνει πάγος, στο βάθος όμως η θερμοκρασία θα είναι 4 βαθμοί Κελσίου, και η ζωή θα συνεχίζεται!
Αν δεν συνέβαινε αυτή η «ανωμαλία διαστολής» του νερού, ο πάγος θα ήταν βαρύτερος από το νερό και θα βυθιζόταν. Θα ακολουθούσε το επόμενο στρώμα νερού, που θα πάγωνε και θα βυθιζόταν, μέχρι ολόκληρη η ποσότητα του νερού του ποταμού, της λίμνης, της θάλασσας να είχε γίνει πάγος, και η ζωή μέσα στο υγρό στοιχείο να είχε θανατωθεί.
Το νερό εξατμίζεται! Γίνονται τα σύννεφα, και μεταφέρονται με αυτά τεράστιες ποσότητες από το πολύτιμο αυτό μόριο. Τι νόημα έχει αυτή η διαδικασία; Τα μολυσμένα νερά αυτοκαθαρίζονται! Οι ρύποι δεν εξατμίζονται με το νερό, αλλά αποχωρίζεται το καθαρό από το ακάθαρτο! Τροφοδοτούνται οι πηγές, ποτίζεται η γη, ξεδιψούν οι άνθρωποι και τα ζώα.
Ο αέρας που αναπνέουμε, έχει 20% περίπου οξυγόνο.
Συχνά ακούω την παρατήρηση: »Τι κρίμα, να μην έχει πιο πολύ οξυγόνο ο αέρας, να αναπνέουμε οξυγόνο καθαρό αν είναι δυνατό».
Όμως, αν το οξυγόνο ήταν περισσότερο, όλες οι καύσιμες ύλες θα είχαν γίνει εύφλεκτες, ώστε ένας κεραυνός θα προκαλούσε φωτιά που θα ήταν αδύνατο να σβήσουμε!
Αν το οξυγόνο ήταν λιγότερο, δεν θα υπήρχε η φωτιά, που βοήθησε πολύ τον πολιτισμό, και οι πνεύμονες θα έπρεπε να βρουν άλλο τρόπο να δεσμεύουν το απαραίτητο οξυγόνο για να ζήσουμε.
Τα αέρια έχουν μια ιδιότητα. Επεκτείνονται, και απλώνονται σε όλο το χώρο. Είναι αυτό σημαντικό; Ναι, γιατί έτσι η ατμόσφαιρα ανανεώνεται και αυτοκαθαρίζεται. Αναθυμιάσεις, συσσωρεύσεις ρύπων, καπνοί, εξαφανίζονται, χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου, αλλά μόνο του νόμου αυτού των αερίων, που τα αναγκάζει να απλωθούν. Τα φυτά βοηθούν σημαντικά την κάθαρση της ατμόσφαιρας. Απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα.
Τα φυτά παίρνουν το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα, το διασπούν σε άνθρακα και οξυγόνο, κρατούν τον άνθρακα, ελευθερώνουν το οξυγόνο.
Τον άνθρακα, τι τον κάνουν; Αν είναι δέντρα, καρπούς! Ενώνεται με υδρογόνο (του νερού) και άλλα άτομα, και δημιουργούν πολύτιμες χημικές ενώσεις, κατάλληλες για την τροφή των ζώων και του ανθρώπου. Ποια σοφή σκέψη βρίσκεται πίσω από όλα αυτά; Πως μπορούμε να υποθέσουμε ότι όλα έγιναν κατά τύχη, από σύμπτωση:
Ας συνεχίσουμε όμως να εξετάζουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Το φως διαδίδεται ευθύγραμμα, γιατί διαφορετικά δεν θα βλέπαμε σωστά, αλλά τελείως θολά και ακανόνιστα. Ο ήχος όμως δεν διαδίδεται ευθύγραμμα, αλλά έχει κυματοειδή μορφή, γιατί διαφορετικά δεν θα διακρίναμε τους ήχους!
Ας συνεχίσουμε να σκεπτόμαστε, καθώς τρέχουμε πάνω στη γη μας με ταχύτητα χιλιομέτρων κάθε δευτερόλεπτο. Αλήθεια, δεν κάνουμε κυκλική τροχιά, αλλά ελλειπτική. Γιατί;
Αν δεν ήταν ελλειπτική η τροχιά, αλλά κυκλική, δεν θα φώτιζε ο ήλιος τους πόλους. Οι πάγοι θα συσσωρεύονταν στους πόλους, η στάθμη των νερών των ωκεανών θα είχε πολύ κατέβει γιατί τεράστιες ποσότητες νερού θα είχαν σχηματίσει τεράστιους όγκους πάγου στους πόλους, και πολύ νερό θα δεσμευόταν. Η γη θα αποκτούσε άλλο σχήμα με δυσάρεστες συνέπειες για την τροχιά της. Οι βροχές θα ήταν σπάνιες, η ξηρασία θα ήταν φοβερή μάστιγα για τα ζώα, τα φυτά, τον άνθρωπο. Όμως, η ελλειπτική αυτή τροχιά, σχηματίζει με τον ισημερινό τη σοφά επιλεγμένη γωνία 230, ώστε ο ήλιος να φωτίζει άλλοτε το βόρειο ημισφαίριο και άλλοτε το νότιο, επιτρέποντας τη θαυμαστή αυτή ισορροπία νερού-ατμού που επιτρέπει την ύπαρξη του κόσμου όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Αν η σελήνη ήταν πιο κοντά στη γη, η παλίρροια θα ήταν τεράστια. Δύο φορές τη μέρα τεράστιες εκτάσεις γης θα καλύπτονταν από τα νερά των θαλασσών, η γη θα δεχόταν φοβερή διάβρωση, θα υπήρχαν τρομερές καταιγίδες.
Αρκετά όμως στρέψαμε την προσοχή μας στον κόσμο που μας περιβάλλει. Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε λίγο μέσα μας, το σώμα μας, την ύπαρξή μας. Θα βρούμε θαύματα, που η καθημερινότητα δεν μας επιτρέπει να παρατηρήσουμε. Γιατί, είμαστε τόσο πολύ απασχολημένοι, όπως λέει και η παραβολή του σπορέως, «από την μέριμνα του αιώνος, την απάτη του πλούτου, και την επιθυμία των άλλων πραγμάτων».
Ζωή, χωρίς τη λήψη τροφής, είναι αδύνατη. Για να δούμε πως γίνεται αυτό. Δόντια, σάλιο, στοματική κοιλότητα, μηχανισμοί μάσησης, θαυμάσιο ξεκίνημα για τη σωστή διάσπαση της τροφής. Η επιγλωττίδα κλείνει, η τροφή δεν πάει στους πνεύμονες, αλλά στο στομάχι. Εκκρίνονται τα κατάλληλα υγρά, το υδροχλωρικό οξύ σκοτώνει μικροοργανισμούς, διασπά την τροφή, την εμποδίζει να σαπίσει. Ο πυλωρός (η είσοδος για τα έντερα) μένει κλειστός, μέχρι να του δοθεί εντολή να ανοίξει, γιατί τότε μόνο η τροφή είναι κατάλληλη να προχωρήσει στην επόμενη φάση της απορρόφησης! Χολή, παγκρεατικό υγρό, εντερικές εκκρίσεις αναμιγνύονται με την τροφή, και γίνεται εφικτή η αφομοίωση. Το υλικό που απορροφήθηκε καταλήγει στο συκώτι, αποχωρίζεται η ουρία, συμβαίνουν διαδικασίες που χρειάζεται ένα βιβλίο για να περιγραφούν.
Η καρδιά, μια ζωντανή αντλία που εργάζεται συνεχώς, με καταπληκτική κατασκευή. Είναι χωρισμένη σε διαμερίσματα. Γεμίζει αίμα και το εκσφενδονίζει μέχρι τα άκρα του οργανισμού, όπου γίνεται η ανταλλαγή της ύλης. Μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, η καρδιά κάνει 60.000 διαστολές και άλλες τόσες συστολές κατά μέσο όρο, μετακινώντας σε κάθε διαστολή 200 περίπου (κατά μέσο όρο) γραμμάρια αρτηριακού αίματος που καταλήγει σε φλεβικό και επανέρχεται στην καρδιά. Όλοι γνωρίζουν, πόσο καθοριστική για τη ζωή και την υγεία είναι η σωστή λειτουργία της καρδιάς, που συνεχώς την επιβαρύνουμε με κακή διατροφή, κάπνισμα, κλπ.
Οι πνεύμονες έχουν αναπνευστική επιφάνεια ογδόντα περίπου τετραγωνικών μέτρων. Πως γίνεται; Με τις κυψελίδες, που φτάνουν τα 400 εκατομμύρια, και έχουν σφαιρικό σχήμα. Εκεί γίνεται διαπίδυση, όπου το φλεβικό αίμα παίρνει οξυγόνο και αποβάλλει διοξείδιο του άνθρακα.
Το σχήμα εξασφαλίζει την τεράστια επιφάνεια επαφής, που είναι απαραίτητη για το είδος αυτό των φυσικών και χημικών κατεργασιών.
Το νευρικό σύστημα, μεταβιβάζει τις πληροφορίες από όλο το σώμα στο κέντρο ελέγχου, τον εγκέφαλο. Ερεθισμοί, αισθήσεις, ευχαρίστηση, πόνος, όλα μεταφέρονται στον εγκέφαλο.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, με ένα μόνο σπέρμα απειροελάχιστων διαστάσεων, που ενώνεται με ένα ωάριο, κληρονομούνται και αναδημιουργούνται στους απογόνους. Ένα αρχικό κύτταρο, εξελίσσεται σε πλήθος διαφορετικών κυττάρων που έχουν τελείως διαφορετική αποστολή.
Το ανθρώπινο σώμα είναι τόσο εξαιρετική δημιουργία, που δεκάδες τόμοι της ιατρικής καταφέρνουν να περιγράψουν μόνο ένα μέρος και μόνο ορισμένες λειτουργίες. Η σκέψη, τα αισθήματα, η κρίση, η συνείδηση, η δυνατότητα σχεδιασμού, οι νοητικές δυνατότητες σύλληψης και επεξεργασίας, είναι αδύνατο να ερμηνευτούν κάτω από οποιοδήποτε ανθρώπινο μικροσκόπιο.
Αλήθεια, όλα αυτά τα καταπληκτικά, πως τα ερμηνεύουν οι άνθρωποι; Τι απόψεις έχουν διαμορφωθεί; Ποτέ δεν πρέπει ο άνθρωπος να καταλήγει σε τελικό συμπέρασμα, πριν ακούσει όλες τις απόψεις, όλες τις γνώμες, και πριν τις εξετάσει με σεβασμό και προσοχή.
Ο Όμηρος πίστευε ότι η Γη είναι σχεδόν το σύμπαν, ότι ο Όλυμπος είναι η κατοικία των Θεών και ο Τάρταρος είναι η φυλακή των Τιτάνων. Ο Θαλής ο Μιλήσιος (εμείς οι Μαθηματικοί τον έχουμε μεγάλη αδυναμία) πίστευε ότι το σύμπαν έχει υδάτινη προέλευση και σχήμα ημισφαιρικό. Ο Αριστοτέλης δίδασκε ότι η Γη είναι ακίνητη στο κέντρο του σύμπαντος, και όλα τα ουράνια σώματα κινούνται γύρω της σε κυκλικές τροχιές.
Ο ρόλος της γης περιοριζόταν συνεχώς, όσο κυλούσαν οι αιώνες. Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος πίστευε ότι ο ήλιος είναι ακίνητος, ενώ η γη και οι πλανήτες κινούνται γύρω του. Η άποψη αυτή δεν επιβλήθηκε στην αστρονομία. Δεκαοκτώ αιώνες αργότερα (το 1515), ο Πολωνός ιερέας Κοπέρνικος υποστήριξε το ηλιοκεντρικό σύστημα του Αρίσταρχου. Ο Γαλιλαίος, έναν αιώνα αργότερα, απέδειξε αυτές τις θέσεις. Πέρασαν πολλοί αιώνες λοιπόν για να δεχτεί ο άνθρωπος ότι δεν αποτελεί το κέντρο του κόσμου. Με λύπη του παραχώρησε στον ήλιο την κεντρική θέση, άφησε δε για τον εαυτό του το ρόλο του ακόλουθου.
Σήμερα, όμως, τι πιστεύουμε;
Σήμερα, δεν χρειάζεται πια να πιστεύουμε. Αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα της επιστήμης και να δούμε. Τεχνητοί δορυφόροι, τροχιακά αστεροσκοπεία, διαστημόπλοια και ραδιοτηλεσκόπια, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, μας οδήγησαν πάρα πολύ μακριά, στα όρια του σύμπαντος.
Η γη, ένας απλός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Ο ήλιος μας συνεχώς μικραίνει. Κάθε δευτερόλεπτο, χάνει 4,5 εκατομμύρια τόνους μάζας που μετατρέπεται σε ενέργεια. Είναι όμως τόσο τεράστιος, που θα περάσουν χιλιάδες χρόνια μέχρι να επηρεαστούν οι δυνατότητές του σαν τεράστιου πυρηνικού αντιδραστήρα.
Υπάρχουν και άλλοι ήλιοι. Ο α του Κενταύρου βρίσκεται σε απόσταση 4,25 ετών φωτός. Ο Βέγας, 28 έτη φωτός μακριά από τη γη. Όχι μόνο αυτοί βέβαια. Ο δικός μας γαλαξίας μόνο, έχει 200 περίπου δισεκατομμύρια ήλιους.
Υπάρχουν και άλλοι γαλαξίες. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια μάλιστα. Ανά ομάδες των 100 ως 1000, αποτελούν υπερσμήνη γαλαξιών. Και, μόνο ο δικός μας γαλαξίας, έχει πλάτος της τάξης των 100.000 ετών φωτός.
Η γη, ο ήλιος μας, τα 200 δισεκατομμύρια ήλιοι που αποτελούν τον δικό μας μόνο γαλαξία. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια γαλαξίες σαν το δικό μας. Αλήθεια, τι αντιπροσωπεύει η γη μας μπροστά σε όλα αυτά;
Τα παράδοξα όμως μόλις άρχισαν. Υπάρχουν σκοτεινές περιοχές, που στέλνουν ραδιοσήματα! Υπάρχει η «αόρατη» ύλη, η ύλη που δεν στέλνει φωτεινές ακτίνες που να μπορεί το ανθρώπινο μάτι να συλλάβει. Μπορούν όμως να τη διακρίνουν τα ραδιοτηλεσκόπια.
Τα pulsars, οι παλλόμενες ραδιοπηγές, που εκπέμπουν ραδιοσήματα, έχουν μάζα όση και ο ήλιος μας, έχουν όμως τόσο τεράστιες πυκνότητες, που μια ποσότητα ύλης μεγέθους ενός απλού ζαριού, ζυγίζει εκατομμύρια τόνους! (Η ύλη εκεί, δεν έχει τόσο τεράστια κενά, όπως στη γη!)
Τι περίεργο σύμπαν. Οι υπερκαινοφανείς αστέρες εκρήγνυνται, τινάζουν στο σύμπαν μάζα όση του ήλιου και γίνονται 100 εκατομμύρια φορές λαμπρότεροι από τον ήλιο. Γαλαξίες με δισεκατομμύρια ήλιους να περνούν ο ένας μέσα από τον άλλο, χωρίς να παρατηρείται ούτε μια σύγκρουση.
Το πιο παράδοξο όμως είναι το φαινόμενο της κίνησης. Απειράριθμα αστρικά σώματα, στροβιλίζονται στο διάστημα, ακολουθώντας το καθένα μια εξαιρετικά περίπλοκη και εξαιρετικά ακριβή τροχιά!
Η σελήνη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και γύρω από τη γη. Η γη με τη σελήνη, γύρω από τον εαυτό τους και γύρω από τον ήλιο. Ο ήλιος με όλη τη συνοδεία του περιφέρεται γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας. Όλος ο γαλαξίας με τη σειρά του με όλα τα σώματά του, περιφέρεται γύρω από το κέντρο του υπερσμήνους στο οποίο ανήκει. Σύνθετη κίνηση! Αυτό είναι παράδειγμα σχετικής ταχύτητας! Όσοι έχουν λύσει παρόμοιες ασκήσεις, ξέρουν πολύ καλά ότι δίπλα στο μολύβι και στον υπολογιστή, χρειάζεται ένα ολόκληρο κουτί με ασπιρίνες!
Ο Γαλαξίας μας έχει άξονα συμμετρίας! Ο άξονας αυτός μάλιστα είναι κάθετος στο γαλαξιακό επίπεδο. Τι περίεργο!
Το 1929 διατυπώθηκε η θεωρία της διαστολής του σύμπαντος. Το στατικό σύμπαν, έδωσε τη θέση του σε έναν κόσμο, που συνεχώς μεγαλώνει. Οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλο με τεράστιες ταχύτητες.
Σήμερα, είναι καθολικά παραδεκτή και απόλυτα αποδεδειγμένη επιστημονικά η θεωρία της «θερμής μεγάλης έκρηξης» («hot big-bang»). Mε τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, τεκμηριώθηκε απόλυτα και οδήγησε σε επανάσταση την αστρονομία. Δέχεται ότι ο κόσμος ήρθε στην ύπαρξη, μέσα από μια τεράστια έκρηξη φωτός και ακτινοβολίας, που συνέβη περίπου 15 δισεκατομμύρια έτη, πριν από την εποχή μας. Από την υπερβολικά πυκνή εκείνη κατάσταση, δημιουργήθηκαν οι πυρήνες των ατόμων, τα άτομα, τα μεγαλύτερα σωματίδια, οι μεγάλες συγκεντρώσεις της ύλης, οι γαλαξίες. Το σύμπαν βρίσκεται σε μια πορεία. Άρχισε μια συγκεκριμένη στιγμή, προχωράει με μια συγκεκριμένη προοπτική.
Ο Άγγλος Ryle το 1974 πήρε το βραβείο Νόμπελ όταν με τη βοήθεια ραδιοτηλεσκοπίων απέδειξε ότι η πυκνότητα των ραδιογαλαξιών αυξάνει, όσο αυξάνει η απόστασή τους από εμάς. Το συμπέρασμα είναι η επιβεβαίωση της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης.
Όλοι γνωρίζουμε τον Einstein και τη μεγάλη συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης. Με τη γενική θεωρία της σχετικότητας (1916) μελετούσε το χώρο και το χρόνο του σύμπαντος σε σχέση με την κατανομή της ύλης και της ενέργειας του.
Ο Einstein όμως είχε κάνει ένα σημαντικό λάθος. Πίστευε ότι το σύμπαν είναι στατικό, ακίνητο, αμετάβλητο με το χρόνο! Έτσι, δεν μπορούσε ο ίδιος να λύσει τις περίφημες εξισώσεις του. Αναγκάστηκε να εισάγει έναν όρο, την «κοσμολογική σταθερά», για να αναγκάσει τις εξισώσεις να οδηγηθούν εκεί που αυτός ήθελε. Αργότερα, μετάνιωσε για την ενέργειά του αυτή και ομολόγησε ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του. Τις εξισώσεις του Einstein τις έλυσαν επιστήμονες που πίστευαν σε ένα διαστελλόμενο σύμπαν, όπου οι γαλαξίες απομακρύνονται με τεράστιες ταχύτητες ο ένας από τον άλλο. Ο Einstein παραδέχτηκε στο τέλος της ζωής του, ότι το σύμπαν διαστέλλεται, και «είχε μία αρχή» στην πορεία του.
Οι Penzias και Wilson πήραν το βραβείο Νόμπελ το 1978, γιατί κατάφεραν να ανακαλύψουν μια ακτινοβολία, αμετάβλητη σε συνάρτηση με το χρόνο, υπόλειμμα της αρχικής έντονης ακτινοβολίας που δημιουργήθηκε κατά την αρχική μεγάλη έκρηξη του σύμπαντος. Τον Απρίλιο του 1992 ο δορυφόρος της ΝΑSA με το όνομα COBE (Cosmic Background Explorer), που είχε σαν αποστολή την έρευνα πάνω στις απόψεις των Renzias και Wilson, έκανε μια σημαντική ανακάλυψη. Διέκρινε περιοχές του ουρανού με διαφορά θερμοκρασίας στην αρχική ανεπαίσθητη ακτινοβολία, που οδηγεί σε διαφορά πυκνότητας και τελικά στη δημιουργία του σύμπαντος από μία αρχή. Από τότε ούτε ένας επιστήμονας δεν αμφιβάλλει πλέον ότι κάποτε, 15 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια πριν, έγινε μια μεγάλη έκρηξη φωτός και αυτή δημιούργησε το σύμπαν. Μάλιστα, διεθνώς έχει επικρατήσει ο όρος «Γένεσις» για την αρχή αυτή, στα επιστημονικά συγγράμματα, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των επιστημόνων.
Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι τον κόσμο αυτό, ούτε κάποιος Θεός, ούτε κάποιος άνθρωπος τον δημιούργησε, αλλά έτσι ήταν πάντα και έτσι είναι. Είναι πλέον φανερό, ότι το δεύτερο σκέλος του συλλογισμού του ήταν εσφαλμένο. Θα δούμε τι συμβαίνει με το πρώτο σκέλος.
Είναι πολύ γνωστός ο διακεκριμένος Φυσικός Stephen Hawking. Δήλωσε «η αρχική κατάσταση του σύμπαντος πρέπει να είχε πολύ προσεκτικά επιλεγεί. Θα ήταν πολύ δύσκολο να εξηγήσει κάποιος γιατί το σύμπαν έπρεπε να αρχίσει τη ζωή του με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, εκτός αν το θεωρήσει σαν έργο ενός Θεού, που ήθελε να δημιουργήσει όντα σαν και εμάς».
Είναι άραγε αυτονόητο το ότι υπάρχουμε; Η ζωή είναι κάτι που θα υπήρχε, όπως και να έχουν τα πράγματα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, προκαλεί μια απέραντη έκπληξη. Για να δούμε λοιπόν, τι μπορεί να είναι σύμπτωση από αυτά που ακολουθούν.
Η πιο γνωστή δύναμη, είναι το βάρος. Είναι ανάλογο με τις μάζες που έλκονται, και αντιστρόφως ανάλογο με την απόστασή τους. Όμως, υπάρχει στην εξίσωση και η περίφημη σταθερά της παγκόσμιας έλξης (G). Έχει μια σταθερή, καθορισμένη τιμή. Γιατί όμως το G έχει αυτή ακριβώς την τιμή, και όχι κάποια άλλη; Ποιος καθόρισε το φυσικό αυτό νόμο, και αυτή τη συγκεκριμένη τιμή για το G;
Η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο, σύμφωνα με το νόμο της παγκόσμιας έλξης, του Νεύτωνα. Αν η σταθερά αυτή G ήταν μεγαλύτερη, η γη θα περιστρεφόταν γύρω από τον ήλιο σε χρονικό διάστημα μικρότερο από ένα έτος. Ο ήλιος όμως θα ήταν «μπλε γίγαντας», δηλαδή τα ανώτερα στρώματά του θα ασκούσαν ισχυρότερη βαρυτική δύναμη, θα συρρίκνωναν την ηλιακή μάζα. Ο ήλιος θα έδινε πολύ μεγαλύτερα ποσά ακτινοβολίας για να εξουδετερώσει τη συρρίκνωση, θα έλαμπε ισχυρότερα, θα έσβηνε γρηγορότερα. Πριν ο ήλιος όμως σβήσει, η ζωή στη γη θα είχε γίνει εντελώς αδύνατη.
Αν το G ήταν μικρότερο, ο ήλιος θα ήταν αντίθετα «ερυθρός νάνος», ψυχρός, με αμυδρή ακτινοβολία. Το νερό στη γη θα ήταν όλο στερεό (πάγος), οι συνθήκες ακατάλληλες πάλι για τη δημιουργία ζωής για πάρα πολλούς λόγους. Άρα:
Αν το G ήταν μεγαλύτερο ή μικρότερο στο νόμο της παγκόσμιας έλξης, η ζωή στη γη θα ήταν αδύνατη. Ο ήλιος θα ήταν πολύ διαφορετικός. Θα έδινε πολύ περισσότερη ακτινοβολία, ή πολύ λιγότερη. Η τροχιά της γης θα ήταν πολύ διαφορετική. Όλοι οι επιστήμονες δέχονται ότι αν το G είχε καθοριστεί διαφορετικά στο φυσικό αυτό νόμο, η ζωή στη γη θα ήταν αδύνατη.
Τι καθόρισε με τόση ακρίβεια την τιμή αυτή της σταθεράς της παγκόσμιας έλξης;
Ας αφήσουμε τον κόσμο της αστρονομίας, να μεταφερθούμε για λίγο στον κόσμου του ατόμου.
Άτομο, σημαίνει κάτι που δεν τέμνεται. Αυτό όμως σήμερα ξέρουμε ότι δεν είναι καθόλου σωστό.
Από τι αποτελείται το άτομο της γήινης ύλης; Μα, κυρίως από κενό, από τίποτα. Και το πιο συμπαγές σώμα, βασικά αποτελείται από κενό.
Υπάρχει ο πυρήνας που έχει πρωτόνια και νετρόνια, υπάρχουν και τα ηλεκτρόνια που περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα.
Αν όμως ο πυρήνας του υδρογόνου ήταν σαν μια μπάλα ποδοσφαίρου, το ηλεκτρόνιο θα διέγραφε την τροχιά του σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από τον πυρήνα! Στο ενδιάμεσο διάστημα, τι υπάρχει; Τίποτα, κενό.
Τι κάνουν τα ηλεκτρόνια; Περιστρέφονται με τεράστιες ταχύτητες γύρω από τον πυρήνα σε 1 sec εκτελούν τρισεκατομμύρια περιστροφές. Έχουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο. Ο πυρήνας είναι φορτισμένος θετικά, χάρη στα πρωτόνια. Αλήθεια, αφού τα πρωτόνια είναι όλα θετικά και απωθούνται, γιατί δεν διασπάται ο πυρήνας; Γιατί δεν απομακρύνονται λόγω άπωσης το ένα από το άλλο;
Διότι υπάρχουν πολύ ισχυρότερες δυνάμεις, που τα κρατούν μέσα στον πυρήνα, που λέγονται «ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις». Χωρίς αυτές, δεν θα υπήρχαν άτομα.
Αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες, δεν θα συγκρατούσαν τα πρωτόνια. Ο ήλιος δεν θα έλαμπε, η ζωή θα ήταν αδύνατη. Πράγματι, η ακτινοβολία του ήλιου βασίζεται στην μετατροπή του υδρογόνου σε δευτέριο. Αυτή η μετατροπή δεν θα συνέβαινε, αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες. Φυσικά, δεν θα υπήρχε και κανένα άλλο στοιχείο, εκτός από το υδρογόνο.
Αν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις, ήταν λίγο ισχυρότερες, στα πρώτα στάδια της δημιουργίας θα είχε εξαφανιστεί τελείως το υδρογόνο. Θα είχαν δημιουργηθεί μόνο τα βαρύτερα στοιχεία. Ο ήλιος και οι αστέρες, δεν θα ακτινοβολούσαν, η ζωή δεν θα υπήρχε.
Έπρεπε οι δυνάμεις αυτές να είναι ακριβώς τόσες, ώστε και να επιτρέπουν σε μια ποσότητα υδρογόνου να μείνει σαν υδρογόνο, και να επιτρέπουν στην υπόλοιπη ποσότητα υδρογόνου να μετατραπεί σε βαρύτερα στοιχεία.
Τι καθόρισε ακριβώς αυτή την τιμή στις ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις;
Όλες οι οργανικές ύλες γνωρίζουμε ότι περιέχουν άνθρακα. Χωρίς αυτόν, δεν θα υπήρχε τίποτα ζωντανό, ούτε οργανική χημεία. Πως δημιουργήθηκε αλήθεια ο άνθρακας;
Σε τεράστιες θερμοκρασίες, τρεις πυρήνες ηλίου ενώνονται και δημιουργούν άνθρακα. Πρώτα, ενώνονται οι δύο πυρήνες ηλίου και δημιουργούν πυρήνα βηρυλλίου, που δεν είναι ούτε ευσταθής, ούτε ασταθής. Ζει ένα τετράκις δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Αυτό το χρονικό διάστημα έκρινε την τύχη της ζωής και του ανθρώπου.
Η διάρκεια της ζωής του πυρήνα αυτού, καθορίζεται από τις «ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις». Αυτές είναι υπεύθυνες για τη μετατροπή του πρωτονίου σε νετρόνιο, και αντίστροφα. Και αυτές οι δυνάμεις, έχουν καθοριστεί ώστε να έχουν μια καταπληκτική ακρίβεια.
Αν οι ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ισχυρότερες δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί βηρύλλιο, ούτε άνθρακας, διότι θα είχε διασπαστεί αμέσως μόλις θα είχε δημιουργηθεί.
Αν οι ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις ήταν λίγο ασθενέστερες, όλα τα άτομα ηλίου θα δημιουργούσαν βηρύλλιο, οπότε δεν θα υπήρχαν ελεύθερα άτομα ηλίου για να δημιουργήσουν άνθρακα.
Τι εξασφάλισε τη μοναδική αυτή ισορροπία; Η τύχη του άνθρακα κρίθηκε σε ένα τετράκις δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Το βηρύλλιο δεν έπρεπε να είναι ούτε πιο ευσταθές, ούτε πιο ασταθές, αλλά «μετασταθές». Χωρίς τη φοβερή αυτή ρύθμιση, δεν θα υπήρχε άνθρακας, δεν θα υπήρχε ζωή.
Και οι ηλεκτρομαγνητικές όμως δυνάμεις, που καθορίζουν τη δημιουργία των μορίων και των κυττάρων, είναι με θαυμαστό τρόπο ρυθμισμένες.
Αν ήταν ασθενέστερες, δεν θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τα ηλεκτρόνια γύρω από τους πυρήνες. Τα άτομα θα ήταν αδύνατο να σχηματιστούν. Θα υπήρχαν μόνο πυρήνες και ηλεκτρόνια, όχι σταθερά μόρια, όχι κύτταρα, όχι ζωή.
Αν ήταν ισχυρότερες, τα ηλεκτρόνια θα είχαν δεσμευτεί απόλυτα από τους πυρήνες τους. Δεν θα μπορούσαν τότε να γίνουν οι χημικοί δεσμοί, που προϋποθέτουν αποβολή και πρόσληψη ηλεκτρονίων, δεν θα υπήρχαν χημικές αντιδράσεις, ούτε πιο πολύπλοκα μόρια. Το νερό επίσης θα ήταν πάντα στερεό.
Τέσσερις είναι οι βασικές δυνάμεις στη φύση. Οι δυνάμεις της βαρύτητας, οι ισχυρές πυρηνικές, οι ασθενείς πυρηνικές και οι ηλεκτρομαγνητικές. Είναι όλες με τόση απίστευτη ακρίβεια καθορισμένες, που ο άνθρωπος θαυμάζει, πως είναι δυνατό να ζει.
Είναι απλές αριθμητικές συμπτώσεις; Είναι μέρος ενός σχεδίου; Υπάρχουν αλήθεια τόσες συμπτώσεις; Στα μαθηματικά διδάσκουμε ότι αν έχουμε 15 καρέκλες και θέλουμε να βρούμε με πόσους τρόπους μπορούν να καθίσουν σε αυτές 15 άνθρωποι, η απάντηση είναι: 1.307.674.368.000 διαφορετικοί τρόποι να καθίσουν οι άνθρωποι. (ν!=15!=1.307.674.368.000)
Πως τα δισεκατομμύρια των περιπτώσεων που υπήρχαν, για κάθε φυσική σταθερά, «έτυχε» και δεν πήραν μια άλλη τιμή, αλλά ειδικά αυτή που ήταν η μόνη απαραίτητη;
Είναι σαν να ρίξουμε στη γη ένα δοχείο με τυπογραφικά στοιχεία, και από σύμπτωση να πέσουν έτσι ώστε να γραφτεί από μόνος του ο εθνικός ύμνος!
Όμως, τα παράξενα δεν εξαντλήθηκαν.
Αλήθεια, τι είναι το φως;
Το φως αποτελείται από σωμάτια που λέγονται φωτόνια. Ένα τεράστιο πλήθος φωτονίων κινούνται στη διεύθυνση διάδοσης κάθε ακτινοβολίας.
Τι είναι τα φωτόνια;
Διαφέρουν από τα υλικά σωμάτια, γιατί δεν έχουν μάζα! Δεν έχουν ούτε ηλεκτρικό φορτίο. Είναι «πακέτα» ενέργειας, πραγματικές άυλες φυσικές οντότητες που μεταφέρουν ενέργεια και ορμή. Δύο από αυτά, αν συγκρουστούν, εξαφανίζονται! Και η ενέργειά τους τι έγινε; Υλοποιήθηκε! Δύο φωτόνια, αν συγκρουστούν, εξαφανίζονται και στη θέση τους εμφανίζονται στοιχειώδη σωματίδια της ύλης, που έχουν μάζα! Χάνεται ενέργεια και εμφανίζεται ύλη!
Μπορεί λοιπόν να προέλθει ύλη από το φως; Ναι έτσι γίνεται, παραδέχονται σήμερα όλοι οι επιστήμονες, χωρίς ίχνος αμφιβολίας, γιατί δεν το έχουν υποθέσει, το έχουν δει να γίνεται μπροστά στα μάτια τους, στο εργαστήριο.
Είναι αδύνατο να μη σκεφτούμε την αγία γραφή, που παρουσιάζει στη γένεση το Θεό, να δίνει την πρώτη εντολή: «Γεννηθήτω φως» και μετά από το φως να δημιουργείται η ύλη. Πως το ήξερε ο Μωυσής, (1500 π.Χ.) που έγραψε τη γέννεση; Υπάρχουν επιστήμονες τους προηγούμενους αιώνες που ειρωνεύτηκαν την γένεση, ακριβώς γιατί ο Θεός έφτιαξε πρώτα το φως και μετά τον κόσμο. Που να ήξεραν!
Αναφερθήκαμε στη γέννεση. Ας δούμε μερικά ακόμη πολύ περίεργα, τα οποία έγραψε ο Μωυσής, που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πως τα ήξερε!
Ο Θεός υποσχέθηκε στον Αβραάμ ότι θα πληθύνει το σπέρμα του σαν την άμμο της θάλασσας και σαν τα άστρα του ουρανού.
Καλά, είπαν οι υλιστές επιστήμονες και φιλόσοφοι προηγούμενων αιώνων, τι ηλίθια υπόσχεση είναι αυτή! Η άμμος της θάλασσας είναι αμέτρητη, τα αστέρια του ουρανού όμως είναι γύρω στα 5.000! Έτσι πίστευαν, και κατηγορούσαν το Μωυσή ότι έγραψε ένα «δημώδες διήγημα» και όχι ένα επιστημονικό έργο. Που να ήξεραν ότι ο Μωυσής ήξερε ότι τα αστέρια στον ουρανό ήταν όση και η άμμος της θαλάσσης!
Ο Μωυσής όμως μεγάλωσε στην Αίγυπτο. Τι πίστευαν οι Αιγύπτιοι λοιπόν; Ότι οι αστέρες είναι λυχνίες κρεμασμένες από ένα σιδερένιο θόλο στον ουρανό, που κάποια θεϊκή δύναμη, άναβε το βράδυ για να βοηθάει τους ανθρώπους πάνω στη γη! Ο ουρανός, για τους Αιγύπτιους, ήταν ένα σιδερένιο κάλυμμα της γης, πάνω στο οποίο κυλούν τα νερά που περιβάλλουν τη γη. Μέσα στις απόψεις αυτές, γεννήθηκε ο Μωυσής, και έγραψε τη γέννεση!
Τι άλλο απίστευτο για την εποχή εκείνη αναφέρει η γέννεση;
Ο Μωυσής έγραψε ότι πρώτα γεννήθηκε το φως, και μετά γεννήθηκε ο ήλιος! Πράγματι την πρώτη ημέρα της δημιουργίας είπε ο Θεός «γεννηθήτω φως», και μόλις την τετάρτη ημέρα! έφτιαξε τον ήλιο και τη σελήνη. Αυτό είναι αληθινά απίστευτο, αν σκεφτούμε ότι όλοι οι λαοί εκείνη την εποχή θεωρούσαν τον ήλιο θεό (Θεός Βάαλ). Ήταν αδιανόητο να φτιαχτεί πρώτα η γη και μετά ο ήλιος, για κάθε άνθρωπο που έζησε εκείνη την εποχή. Παρόμοιες παρατηρήσεις έγιναν τους περασμένους αιώνες, με αρκετά ειρωνικά σχόλια για το Μωυσή από υλιστές φιλοσόφους και ερευνητές.
Τι λέει όμως η επιστήμη σήμερα;
Η επιστήμη σήμερα γνωρίζει χωρίς αμφιβολία, ότι δεν ήταν το φως του ήλιου το πρώτο φως που έλαμψε πάνω στη γη.
Το φως που υπήρχε πριν από τον ήλιο, η επιστήμη το έχει ονομάσει αρχέγονο φως, και οφείλεται σε συνεχείς ηλεκτρικές εκκενώσεις και άλλους λόγους. Το φαινόμενο που παρατηρούμε και σήμερα και ονομάζεται Βόρειο Σέλας έχει παρόμοια αρχή. Μια αδιάσειστη απόδειξη, είναι τα τεράστια λιθανθρακοφόρα στρώματα.
Πριν ακόμη λάμψη ο ήλιος πάνω στη γη, υπήρχαν τεράστια φυτά πάχους όσο το ανθρώπινο σώμα και ύψος άνω των 20 μέτρων, που κατακαλύφθηκαν και δημιούργησαν τεράστιες ποσότητες λιθανθράκων. Ούτε άνθος, ούτε καρποφόρα δέντρα συναντώνται στη λιθανθρακοφόρο περίοδο. Αυτό φανερώνει άμεσα ότι ο ήλιος δεν υπήρχε ακόμη, το κλίμα ήταν υγρό και ομοιόμορφο, χωρίς εποχές και διαφορές, χωρίς ατμοσφαιρικές και κλιματολογικές μεταβολές που οφείλονται στις ηλιακές ακτίνες.
Πως όμως βλάστησαν όλα αυτά τα τεράστια φυτά, χωρίς ήλιο; Πρώτα ο Framinzin δημιούργησε στο εργαστήριο φυτά χωρίς ηλιακό φως, με ηλεκτρικές εκκενώσεις. Ο Αύγουστος de la Rive διαπίστωσε ότι το φως από ηλεκτρισμό είναι απόλυτα ικανό για δημιουργία βλάστησης της μορφής που δημιούργησε τα τεράστια κοιτάσματα λιθανθράκων. Υπολογίστηκε ότι χρειάστηκαν 700-800 έτη για το σχηματισμό γαιανθράκων. Ορισμένα στρώματα χρειάστηκαν όμως πολύ περισσότερο χρόνο για να σχηματιστούν.
Τα γεωλογικά στρώματα που βρίσκονται πάνω από τα λιθανθρακοφόρα στρώματα, άρα είναι μεταγενέστερα χρονικά, διακρίνονται από τελείως διαφορετικά απολιθώματα (φύκη, ζωόφυτα, οστρακόδερμα, μαλάκια, κοράλλια, κοχύλια κατά εκατομμύρια). Η δημιουργία είχε προχωρήσει στο επόμενο στάδιο λοιπόν.
Πως ο Μωυσής ήξερε ότι ο ήλιος δεν φώτιζε πάντα τη γη, σε ένα περιβάλλον που θεωρούσε τον ήλιο Θεό; Κανείς ποτέ δεν βρήκε μια εξήγηση, διαφορετική από την αποκάλυψη από το Θεό.
Υπάρχουν όμως και άλλα απίστευτα. Ο Μωυσής γράφει στη γέννεση, ότι πρώτα δημιουργήθηκαν τα φυτά και τα ζώα, και μετά ο ήλιος! Είναι δυνατό, ακόμη και σήμερα, να υποθέσει ο σύγχρονος απλός άνθρωπος κάτι τέτοιο; Είναι τελείως αδύνατο. Όμως, αποδείχτηκε πέρα από κάθε αμφιβολία, έτσι έγινε!
Ο Μωυσής αναφέρθηκε σε τρεις μεγάλες εμφανίσεις οργανικής ζωής, μιας φυτικής και δύο ζωικών! Η επιστήμη το έχει απόλυτα επαληθεύσει. Όπως επαλήθευσε ότι πράγματι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε τελευταίος.
Ο Μωυσής έγραψε ότι πρώτα η γη ήταν καλυμμένη από νερό, και ο Θεός δημιούργησε την ξηρά μετά («συναχθήτω το ύδωρ εις συναγωγήν μίαν και οφθήτω ξηρά»). Στον μεσαίωνα όμως οι τότε επιστήμονες έβλεπαν έκπληκτοι τα κοχύλια που υπήρχαν στις κορυφές των βουνών και σε μεγάλα ύψη, και δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν πως βρέθηκαν εκεί. Μάλιστα έκαναν αρκετά παράξενες υποθέσεις (ατελείς απόπειρες της δημιουργού δυνάμεως, παίγνια της φύσεως, αντανακλάσεις των αστέρων κλπ.). Αιώνες μετά το Μωυσή, αυτό ήταν το επίπεδο της επιστήμης.
Μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε το βιβλίο του Steven Weihberg «Τα τρία πρώτα λεπτά» (The first three minutes - a modern view of the ori-gin of the universe, London, Fontana Paperbacks, 1983). Ο διάσημος αυτός φυσικός αναφέρει:
«Αν η αναλογία του φωτός προς την ύλη ήταν μεγαλύτερη, το φως θα υπερίσχυε και δεν θα επέτρεπε στην ύλη να δημιουργήσει τοπικά συγκεντρώσεις, που θα εξελίχθηκαν σε γαλαξίες και αστέρες. Η πίεση της ακτινοβολίας θα διέλυε τη συμπαγή ύλη.
Αν η αναλογία του φωτός προς την ύλη ήταν μικρότερη, το φως δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει τη δημιουργία πυρήνων τα πρώτα λεπτά του σύμπαντος. Όλη η ύλη του σύμπαντος θα είχε μετατραπεί σε βαριά στοιχεία, και δεν θα υπήρχε υδρογόνο, ούτε ήλιος, ούτε ζωή.
Το φως έπρεπε να είναι ακριβώς τόσο, ώστε και να εμποδίσει τη συνολική μετατροπή του υδρογόνου και ηλίου σε βαρύτερα στοιχεία, αλλά και να μην εμποδίσει το σχηματισμό των αστέρων και γαλαξιών μεταγενέστερα. Μια φοβερή χρυσή τομή, μια απίστευτη ισορροπία ύλης και ενέργειας, που εξασφάλισε τη δυνατότητα στη ζωή να υπάρξει.
Ο Steven Hawking (A brief history of time - From the Big Bang To Black Holes, Bantam Books, New York, 1988) αναφέρεται σε ένα ακόμη θαυμάσιο γεγονός, που συνέβη κατά τη δημιουργία του κόσμου, την μεγάλη θερμή έκρηξη!
«Αν η ταχύτητα διαστολής, ακριβώς ένα δευτερόλεπτο μετά τη μεγάλη έκρηξη, ήταν πολύ λίγο μικρότερη από την πραγματική, το σύμπαν θα είχε καταρρεύσει πριν προλάβει να δημιουργηθεί η ζωή».
Πράγματι, τα υλικά σώματα έλκονται με τεράστιες ελκτικές δυνάμεις. Αν η αρχική ταχύτητα διαστολής δεν ήταν τόσο μεγάλη, μετά την έκρηξη τα αρχικά σώματα θα διαστέλλονταν για λίγο, θα σταματούσαν, και θα γύριζαν (λόγω έλξης) με μεγάλη ταχύτητα πίσω, όπου θα συγκρούονταν και πάλι.
-Αν λοιπόν η αρχική ταχύτητα διαστολής, μετά τη μεγάλη αρχική έκρηξη, ήταν λίγο μικρότερη από την πραγματική οι γαλαξίες και η ζωή δεν θα είχαν δημιουργηθεί.
-Αν η αρχική ταχύτητα διαστολής, μετά την μεγάλη αρχική έκρηξη, ήταν λίγο μεγαλύτερη από την πραγματική, η βαρύτητα δεν θα μπορούσε να συγκεντρώσει την ύλη του σύμπαντος σε τοπικές συγκεντρώσεις, αλλά η ύλη θα είχε διασπαρεί, χωρίς να δημιουργηθούν συγκεντρώσεις. Η ζωή φυσικά δεν θα είχε που να δημιουργηθεί.
-Η αρχική ταχύτητα διαστολής έπρεπε να έχει ακριβώς μια τιμή, αυτή που πράγματι είχε, ώστε: και να μπορεί η ύλη να απομακρυνθεί από το σημείο της αρχικής έκρηξης με μεγάλη ταχύτητα, και να μπορούν τα μόρια να έλκονται και να δημιουργήσουν τους αστέρες, τους πλανήτες, τους γαλαξίες.
Ο Hawking αναφέρει «η αρχική ταχύτητα διαστολής έπρεπε να επιλεγεί με πολύ μεγάλη ακρίβεια, ώστε η ταχύτητα αυτή να είναι ακόμη και τώρα τόσο κοντά στην κρίσιμη τιμή, την αναγκαία για να αποφύγουμε την κατάρρευση».
Ένα ακόμη παράδοξο.
Η κατασκευή του ατόμου, με τον πυρήνα στο κέντρο και τα ηλεκτρόνια να περιστρέφονται γύρω από αυτόν, θυμίζει έντονα τον ήλιο και τους πλανήτες. Ήλιος είναι ο πυρήνας, πλανήτες είναι τα ηλεκτρόνια. Είναι φανερό ότι στο σύμπαν υπάρχει το ίδιο βασικό σχέδιο σύνθεσης και κατασκευής, από το άπειρα μικρό, στο άπειρα μεγάλο.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο μικρόκοσμο του ατόμου και τον μακρόκοσμο του σύμπαντος. Διαφορές, που δημιουργούν όμως απορία και θαυμασμό. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική θεωρία, αφού το ηλεκτρόνιο κινείται σε κυκλική τροχιά γύρω από τον πυρήνα, εκπέμπει συνεχώς ακτινοβολία, όπως οποιοδήποτε άλλο κινούμενο φορτίο στον κόσμο. Η ακτινοβολία αυτή φυσικά συνοδεύεται από συχνή απώλεια ενέργειας.
Αν αυτό συνέβαινε στο ηλεκτρόνιο, η ακτίνα περιστροφής θα έπρεπε συνεχώς να μικραίνει και το ηλεκτρόνιο να πέσει τελικά πάνω στον πυρήνα. Ε, λοιπόν, ειδικά στο ηλεκτρόνιο, ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ αυτό που συμβαίνει σε οποιοδήποτε άλλο κινούμενο φορτίο στη φύση. Ο Bohr το διαπίστωσε, και από τότε ξέρουμε για την καταπληκτική αυτή εξαίρεση, που αν δεν υπήρχε, δεν θα υπήρχε ζωή.
Το μικρό άτομο, κρύβει μέσα του τρομακτική ποσότητα ενέργειας. Ένα γραμμάριο οποιασδήποτε ύλης, αν μεταστοιχειωθεί μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, εκλύει ενέργεια επτά δισεκατομμυρίων κιλοβατωρών. Ένα μόνο γραμμάριο, όχι ουρανίου, οποιουδήποτε υλικού. Γιατί, έχει ενέργεια, που πρώτη φορά ο άνθρωπος διαπίστωσε στη Χιροσίμα. (Τα μη ραδιενεργά στοιχεία, με κατάλληλο βομβαρδισμό του πυρήνα τους, διασπώνται και αυτά δημιουργούν άλλα στοιχεία, με έκλυση ενέργειας).
Ας αφήσουμε όμως τον κόσμο των ατόμων, για να πάμε στην πιο σημαντική χημική ένωση, το νερό. Κάτι θαυμαστό συμβαίνει και στο νερό, για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της ζωής πάνω στη γη.
Ας πάρουμε μια περιοχή της γης, που κατά τη διάρκεια του χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει συνεχώς. Μόλις φτάσει τους 4 βαθμούς Κελσίου, το νερό έχει αποκτήσει τη μεγαλύτερη του πυκνότητα και καταβυθίζεται. Αν το ψύχος επιμείνει, η επιφάνεια των υδάτων θα γίνει πάγος, στο βάθος όμως η θερμοκρασία θα είναι 4 βαθμοί Κελσίου, και η ζωή θα συνεχίζεται!
Αν δεν συνέβαινε αυτή η «ανωμαλία διαστολής» του νερού, ο πάγος θα ήταν βαρύτερος από το νερό και θα βυθιζόταν. Θα ακολουθούσε το επόμενο στρώμα νερού, που θα πάγωνε και θα βυθιζόταν, μέχρι ολόκληρη η ποσότητα του νερού του ποταμού, της λίμνης, της θάλασσας να είχε γίνει πάγος, και η ζωή μέσα στο υγρό στοιχείο να είχε θανατωθεί.
Το νερό εξατμίζεται! Γίνονται τα σύννεφα, και μεταφέρονται με αυτά τεράστιες ποσότητες από το πολύτιμο αυτό μόριο. Τι νόημα έχει αυτή η διαδικασία; Τα μολυσμένα νερά αυτοκαθαρίζονται! Οι ρύποι δεν εξατμίζονται με το νερό, αλλά αποχωρίζεται το καθαρό από το ακάθαρτο! Τροφοδοτούνται οι πηγές, ποτίζεται η γη, ξεδιψούν οι άνθρωποι και τα ζώα.
Ο αέρας που αναπνέουμε, έχει 20% περίπου οξυγόνο.
Συχνά ακούω την παρατήρηση: »Τι κρίμα, να μην έχει πιο πολύ οξυγόνο ο αέρας, να αναπνέουμε οξυγόνο καθαρό αν είναι δυνατό».
Όμως, αν το οξυγόνο ήταν περισσότερο, όλες οι καύσιμες ύλες θα είχαν γίνει εύφλεκτες, ώστε ένας κεραυνός θα προκαλούσε φωτιά που θα ήταν αδύνατο να σβήσουμε!
Αν το οξυγόνο ήταν λιγότερο, δεν θα υπήρχε η φωτιά, που βοήθησε πολύ τον πολιτισμό, και οι πνεύμονες θα έπρεπε να βρουν άλλο τρόπο να δεσμεύουν το απαραίτητο οξυγόνο για να ζήσουμε.
Τα αέρια έχουν μια ιδιότητα. Επεκτείνονται, και απλώνονται σε όλο το χώρο. Είναι αυτό σημαντικό; Ναι, γιατί έτσι η ατμόσφαιρα ανανεώνεται και αυτοκαθαρίζεται. Αναθυμιάσεις, συσσωρεύσεις ρύπων, καπνοί, εξαφανίζονται, χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου, αλλά μόνο του νόμου αυτού των αερίων, που τα αναγκάζει να απλωθούν. Τα φυτά βοηθούν σημαντικά την κάθαρση της ατμόσφαιρας. Απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα.
Τα φυτά παίρνουν το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα, το διασπούν σε άνθρακα και οξυγόνο, κρατούν τον άνθρακα, ελευθερώνουν το οξυγόνο.
Τον άνθρακα, τι τον κάνουν; Αν είναι δέντρα, καρπούς! Ενώνεται με υδρογόνο (του νερού) και άλλα άτομα, και δημιουργούν πολύτιμες χημικές ενώσεις, κατάλληλες για την τροφή των ζώων και του ανθρώπου. Ποια σοφή σκέψη βρίσκεται πίσω από όλα αυτά; Πως μπορούμε να υποθέσουμε ότι όλα έγιναν κατά τύχη, από σύμπτωση:
Ας συνεχίσουμε όμως να εξετάζουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Το φως διαδίδεται ευθύγραμμα, γιατί διαφορετικά δεν θα βλέπαμε σωστά, αλλά τελείως θολά και ακανόνιστα. Ο ήχος όμως δεν διαδίδεται ευθύγραμμα, αλλά έχει κυματοειδή μορφή, γιατί διαφορετικά δεν θα διακρίναμε τους ήχους!
Ας συνεχίσουμε να σκεπτόμαστε, καθώς τρέχουμε πάνω στη γη μας με ταχύτητα χιλιομέτρων κάθε δευτερόλεπτο. Αλήθεια, δεν κάνουμε κυκλική τροχιά, αλλά ελλειπτική. Γιατί;
Αν δεν ήταν ελλειπτική η τροχιά, αλλά κυκλική, δεν θα φώτιζε ο ήλιος τους πόλους. Οι πάγοι θα συσσωρεύονταν στους πόλους, η στάθμη των νερών των ωκεανών θα είχε πολύ κατέβει γιατί τεράστιες ποσότητες νερού θα είχαν σχηματίσει τεράστιους όγκους πάγου στους πόλους, και πολύ νερό θα δεσμευόταν. Η γη θα αποκτούσε άλλο σχήμα με δυσάρεστες συνέπειες για την τροχιά της. Οι βροχές θα ήταν σπάνιες, η ξηρασία θα ήταν φοβερή μάστιγα για τα ζώα, τα φυτά, τον άνθρωπο. Όμως, η ελλειπτική αυτή τροχιά, σχηματίζει με τον ισημερινό τη σοφά επιλεγμένη γωνία 230, ώστε ο ήλιος να φωτίζει άλλοτε το βόρειο ημισφαίριο και άλλοτε το νότιο, επιτρέποντας τη θαυμαστή αυτή ισορροπία νερού-ατμού που επιτρέπει την ύπαρξη του κόσμου όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Αν η σελήνη ήταν πιο κοντά στη γη, η παλίρροια θα ήταν τεράστια. Δύο φορές τη μέρα τεράστιες εκτάσεις γης θα καλύπτονταν από τα νερά των θαλασσών, η γη θα δεχόταν φοβερή διάβρωση, θα υπήρχαν τρομερές καταιγίδες.
Αρκετά όμως στρέψαμε την προσοχή μας στον κόσμο που μας περιβάλλει. Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε λίγο μέσα μας, το σώμα μας, την ύπαρξή μας. Θα βρούμε θαύματα, που η καθημερινότητα δεν μας επιτρέπει να παρατηρήσουμε. Γιατί, είμαστε τόσο πολύ απασχολημένοι, όπως λέει και η παραβολή του σπορέως, «από την μέριμνα του αιώνος, την απάτη του πλούτου, και την επιθυμία των άλλων πραγμάτων».
Ζωή, χωρίς τη λήψη τροφής, είναι αδύνατη. Για να δούμε πως γίνεται αυτό. Δόντια, σάλιο, στοματική κοιλότητα, μηχανισμοί μάσησης, θαυμάσιο ξεκίνημα για τη σωστή διάσπαση της τροφής. Η επιγλωττίδα κλείνει, η τροφή δεν πάει στους πνεύμονες, αλλά στο στομάχι. Εκκρίνονται τα κατάλληλα υγρά, το υδροχλωρικό οξύ σκοτώνει μικροοργανισμούς, διασπά την τροφή, την εμποδίζει να σαπίσει. Ο πυλωρός (η είσοδος για τα έντερα) μένει κλειστός, μέχρι να του δοθεί εντολή να ανοίξει, γιατί τότε μόνο η τροφή είναι κατάλληλη να προχωρήσει στην επόμενη φάση της απορρόφησης! Χολή, παγκρεατικό υγρό, εντερικές εκκρίσεις αναμιγνύονται με την τροφή, και γίνεται εφικτή η αφομοίωση. Το υλικό που απορροφήθηκε καταλήγει στο συκώτι, αποχωρίζεται η ουρία, συμβαίνουν διαδικασίες που χρειάζεται ένα βιβλίο για να περιγραφούν.
Η καρδιά, μια ζωντανή αντλία που εργάζεται συνεχώς, με καταπληκτική κατασκευή. Είναι χωρισμένη σε διαμερίσματα. Γεμίζει αίμα και το εκσφενδονίζει μέχρι τα άκρα του οργανισμού, όπου γίνεται η ανταλλαγή της ύλης. Μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, η καρδιά κάνει 60.000 διαστολές και άλλες τόσες συστολές κατά μέσο όρο, μετακινώντας σε κάθε διαστολή 200 περίπου (κατά μέσο όρο) γραμμάρια αρτηριακού αίματος που καταλήγει σε φλεβικό και επανέρχεται στην καρδιά. Όλοι γνωρίζουν, πόσο καθοριστική για τη ζωή και την υγεία είναι η σωστή λειτουργία της καρδιάς, που συνεχώς την επιβαρύνουμε με κακή διατροφή, κάπνισμα, κλπ.
Οι πνεύμονες έχουν αναπνευστική επιφάνεια ογδόντα περίπου τετραγωνικών μέτρων. Πως γίνεται; Με τις κυψελίδες, που φτάνουν τα 400 εκατομμύρια, και έχουν σφαιρικό σχήμα. Εκεί γίνεται διαπίδυση, όπου το φλεβικό αίμα παίρνει οξυγόνο και αποβάλλει διοξείδιο του άνθρακα.
Το σχήμα εξασφαλίζει την τεράστια επιφάνεια επαφής, που είναι απαραίτητη για το είδος αυτό των φυσικών και χημικών κατεργασιών.
Το νευρικό σύστημα, μεταβιβάζει τις πληροφορίες από όλο το σώμα στο κέντρο ελέγχου, τον εγκέφαλο. Ερεθισμοί, αισθήσεις, ευχαρίστηση, πόνος, όλα μεταφέρονται στον εγκέφαλο.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, με ένα μόνο σπέρμα απειροελάχιστων διαστάσεων, που ενώνεται με ένα ωάριο, κληρονομούνται και αναδημιουργούνται στους απογόνους. Ένα αρχικό κύτταρο, εξελίσσεται σε πλήθος διαφορετικών κυττάρων που έχουν τελείως διαφορετική αποστολή.
Το ανθρώπινο σώμα είναι τόσο εξαιρετική δημιουργία, που δεκάδες τόμοι της ιατρικής καταφέρνουν να περιγράψουν μόνο ένα μέρος και μόνο ορισμένες λειτουργίες. Η σκέψη, τα αισθήματα, η κρίση, η συνείδηση, η δυνατότητα σχεδιασμού, οι νοητικές δυνατότητες σύλληψης και επεξεργασίας, είναι αδύνατο να ερμηνευτούν κάτω από οποιοδήποτε ανθρώπινο μικροσκόπιο.
Αλήθεια, όλα αυτά τα καταπληκτικά, πως τα ερμηνεύουν οι άνθρωποι; Τι απόψεις έχουν διαμορφωθεί; Ποτέ δεν πρέπει ο άνθρωπος να καταλήγει σε τελικό συμπέρασμα, πριν ακούσει όλες τις απόψεις, όλες τις γνώμες, και πριν τις εξετάσει με σεβασμό και προσοχή.
Τρίτη 18 Ιανουαρίου 2011
Πλούτος - Φτώχεια
Αν δεις κάποιον να γίνεται πλούσιος χωρίς να το αξίζει, μην τον καλοτυχίσεις, μην τον ζηλέψεις, μην τα βάλεις με τη θεία πρόνοια, μη νομίσεις ότι γίνεται τίποτα στον κόσμο τούτο τυχαία και άσκοπα. Θυμήσου την παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου. O πλούσιος είχε φτάσει στην κορύφωση του πλούτου και των απολαύσεων, ενώ συνάμα ήταν σκληρός και απάνθρωπος, πιο άγριος κι από τα σκυλιά. Τα σκυλιά σπλαχνίζονταν το Λάζαρο κι έγλειφαν τις πληγές, που σκέπαζαν το σώμα του, ενώ ο πλούσιος ούτε τα ψίχουλα του τραπεζιού του δεν έδινε στον φτωχό. Ο πλούσιος είχε περισσότερα απ’ όσα του χρειάζονταν. Ο Λάζαρος δεν είχε ούτε τα απόλυτα αναγκαία, ούτε την απαραίτητη καθημερινή του τροφή. Και μολονότι πάλευε συνέχεια με την πείνα και την αρρώστια, δεν αγανάκτησε, δεν βλαστήμησε το Θεό, δεν παραπονέθηκε ενάντια στη θεία πρόνοια.
Δεν είναι, λοιπόν, αδικαιολόγητο, ενώ είσαι απαλλαγμένος από τέτοιες συμφορές, να βλαστημάς το Θεό, όταν άλλοι άνθρωποι, που δοκιμάζονται σκληρά από διάφορα βάσανα, δοξάζουν τον Κύριο ακατάπαυστα; Στο κάτω-κάτω, όποιος υποφέρει, κι αν ξεστομίσει καμιά βαρειά κουβέντα πάνω στον πόνο του, είναι άξιος κάποιας συγγνώμης. Όποιος, όμως, χωρίς να υποφέρει, βλαστημάει το Θεό και χάνει την ψυχή του, ποιάς συγγνώμης είναι άξιος;
Για ποιό λόγο, άνθρωπέ μου, ο πλούτος σου φαίνεται σπουδαίο πράγμα; Αναμφίβολα γιατί σου αρέσουν οι σπάταλες απολαύσεις, γιατί ευχαριστιέσαι όταν σε θαυμάζουν ή σε ζηλεύουν οι άλλοι, γιατί μπορείς με τα χρήματά σου να κάνεις κακό στους εχθρούς σου και, τέλος, γιατί όλοι σε φοβούνται για τη δύναμη που σου δίνει ο πλούτος. Ναι, γι' αυτές τις τέσσερις αιτίες κυνηγάς τα λεφτά, για την ηδονή, την κολακεία, την εκδίκηση και το φόβο. Αλλη αιτία δεν υπάρχει. Γιατί, συνήθως, ο πλούτος ούτε πιο σοφό κάνει τον άνθρωπο ούτε πιο συνετό ούτε πιο καλό ούτε πιο φιλάνθρωπο. Καμιάν αρετή δεν μπορεί να φυτέψει μέσα στην ψυχή μας ο πλούτος. Απεναντίας μάλιστα, αν βρει μερικές αρετές, τις ξεριζώνει, για να φυτέψει μέσα μας τις αντίστοιχες κακίες.
Σου φαίνεται, λοιπόν, ποθητός ο πλούτος και αξιοζήλευτος, επειδή καλλιεργεί τα χειρότερα ελαττώματα στην ψυχή μας, επειδή μεταβάλλει το θυμό σε πράξη, επειδή φουσκώνει τις σαπουνόφουσκες της δοξομανίας, επειδή ξεσηκώνει μέσα μας την αλαζονεία; Ακριβώς γι' αυτά πρέπει να τον αποφεύγεις, μη γυρίζοντας καν το κεφάλι για να τον κοιτάξεις. Αλλιώς, θα εγκαταστήσει στην καρδιά σου μερικά άγρια και φοβερά θηρία, που θα γίνουν αιτία να χάσεις κάθε τιμή. Παρουσιάζοντας, μάλιστα, την ατιμία σαν τιμή, κατορθώνει να σε εξαπατήσει, όπως οι άσχημες πόρνες, που με τα καλλυντικά και τα βαψίματα ομορφαίνουν τα πρόσωπά τους και ξεγελούν τους άντρες.
Εσύ, λοιπόν, ο πλούσιος, μην ξεγελιέσαι από τις κολακείες και τα χαμόγελα και τις περιποιήσεις των άλλων. Όλα αυτά σου τα κάνουν είτε από φόβο είτε από ιδιοτέλεια. Αν μπορούσες να εξετάσεις τα βάθη των καρδιών εκείνων που σε κολακεύουν, θα έβλεπες ότι από μέσα τους σε κατηγορούν, σε βρίζουν, σε μισούν περισσότερο κι από τους χειρότερους εχθρούς σου. Και αν κάποτε η κατάσταση μεταβληθεί, αν χάσεις τον πλούτο σου, τότε τα προσωπεία θα πέσουν. Τότε θα γίνει ό,τι και με τις πόρνες, όταν ξεβάφονται. Τότε θα δεις καθαρά τα αληθινά πρόσωπα εκείνων που πρωτύτερα σε καλόπιαναν. Τότε θα καταλάβεις ότι ένιωθαν για σένα όχι εκτίμηση αλλά περιφρόνηση, όχι θαυμασμό αλλά φθόνο, όχι αγάπη αλλά μίσος.
Όπως ο άνθρωπος είναι μηδαμινός, λιγόχρονος και θνητός, έτσι είναι και ο πλούτος. Ή μάλλον ο πλούτος είναι περισσότερο μηδαμινός. Γιατί πολύ συχνά δεν πεθαίνει μαζί με τον άνθρωπο, αλλά χάνεται πριν απ’ αυτόν. Ο καθένας σας γνωρίζει τόσα και τόσα παραδείγματα πλουσίων που κατάντησαν φτωχοί. Αυτοί εξακολουθούν να ζουν, μα η περιουσία τους χάθηκε. Και μακάρι να χανόταν μόνο η περιουσία, γιατί συνήθως παρασύρει στην απώλεια και τον κάτοχό της. Δεν θα είχε, λοιπόν, άδικο κανείς, αν αποκαλούσε τον πλούτο υπηρέτη αχάριστο, υπηρέτη δολοφόνο, που θανατώνει τον κύριό του.
Αυτά τα λέω και δεν θα πάψω να τα λέω, κι ας με κατηγορούν πολλοί. "Όλο με τους πλουσίους τα βάζεις", διαμαρτύρονται. Πράγματι, όχι όμως με όλους, αλλά μόνο μ' εκείνους που κάνουν κακή χρήση του πλούτου τους. Δεν χτυπάω τον πλούσιο, αλλά τον άρπαγα. Αλλο πλούσιος, άλλο άρπαγας. Να ξεχωρίζουμε τα πράγματα, για να μη δημιουργείται σύγχυση ή παρανόηση. Είσαι πλούσιος; Δεν σε εμποδίζω. Αρπάζεις; Σε αποδοκιμάζω. Έχεις τα κτήματά σου; Να τα χαίρεσαι. Παίρνεις τα ξένα; Δεν μπορώ να σωπάσω. Θέλεις να με πετροβολήσεις; Είμαι έτοιμος και το αίμα μου να χύσω, φτάνει να σε σταματήσω από την αμαρτία. Δεν νοιάζομαι για το μίσος, δεν τρομάζω από την πολεμική. Για ένα πράγμα μόνο νοιάζομαι, για την προκοπή εκείνων που με ακούνε.
Και οι φτωχοί και οι πλούσιοι παιδιά μου είναι. Όποιος θέλει, ας με πετροβολήσει. Όποιος θέλει, ας με μισεί. Όποιος θέλει, ας σχεδιάζει τη θανάτωσή μου. Οι επιβουλές εναντίον της ζωής μου είναι για μένα υποθήκες στεφανιών, οι πληγές είναι για μένα βραβεία. Δεν φοβάμαι την επιβουλή. Ένα πράγμα μόνο φοβάμαι: την αμαρτία. Ας μη βρεθεί κανείς να με ελέγξει για κάποιο αμάρτημα, κι ας με πολεμάει ο κόσμος όλος.
Προδότης, λοιπόν, είναι ο πλούτος, προδότης και δραπέτης και φονιάς. Εκεί που δεν το περιμένεις, σου φεύγει και σε εγκαταλείπει και σε καταστρέφει. Θέλεις να τον κρατήσεις πραγματικά; Μην τον κρύψεις, αλλά μοίρασέ τον στους φτωχούς. Θηρίο είναι ό πλούτος. Αν κρατιέται, φεύγει. Αν σκορπίζεται, μένει. Σκόρπισέ τον, για να μείνει. Μην τον κρύψεις, για να μη σου φύγει.
"Πού είναι ο πλούτος σας;", θα ρωτούσα εκείνους που τον είχαν και τον έχασαν. Και θα τους ρωτούσα, όχι για να τους χλευάσω -ποτέ τέτοιο πράγμα!- ούτε για να ξύσω πληγές, αλλά για να κάνω λιμάνι της σωτηρίας σας το δικό τους ναυάγιο. Για να αντιληφθείτε, ότι αυτός που σήμερα είναι πλούσιος, αύριο καταντάει φτωχός. Γι' αυτό πολλές φορές γέλασα, όταν διάβασα διαθήκες, που έγραφαν: «Ο τάδε να έχει την κυριότητα των αγρών ή του σπιτιού, τη χρήση όμως να την έχει άλλος». Μα όλοι τη χρήση έχουμε, κανείς δεν έχει την κυριότητα. Ακόμα κι αν μείνουμε πλούσιοι σ' ολόκληρη τη ζωή μας, όταν πεθάνουμε, θέλουμε δεν θέλουμε, θα παραχωρήσουμε τον πλούτο μας σε άλλους. Γυμνοί φεύγουμε για την άλλη ζωή, αφού για μερικά χρόνια ήμασταν μόνο χρήστες, όχι και κύριοι του πλούτου.
Ξέρετε ποιοί έχουν στην πραγματικότητα την κυριότητα του πλούτου; Όσοι περιφρονούν τη χρήση του και περιγελούν τις απολαύσεις. Όσοι σκορπάνε τα λεφτά τους και τα μοιράζουν στους φτωχούς, κάνουν καλή χρήση τους και φεύγουν απ’ αυτόν τον κόσμο αληθινά πλούσιοι, πλούσιοι σε καλά έργα και αγάπη και χάρη Θεού.
Μα γιατί, τέλος πάντων, θεωρείς τον πλούτο αξιοζήλευτο; Γιατί καλοτυχίζεις όσους έχουν πολλά χρήματα; Ποιά είναι η διαφορά του πλούσιου από τον φτωχό; Ανθρωποι δεν είναι και οι δύο; Θα σου αποδείξω, μάλιστα, ότι ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου, έτσι ώστε ούτε ο πλούσιος μπορεί να ζήσει δίχως τον φτωχό ούτε ο φτωχός δίχως τον πλούσιο. Ο Θεός οικονόμησε σοφά αυτή την αλληλεξάρτηση, για να υπάρχει αμοιβαία αγάπη και συμπαράσταση, κοινωνική συνοχή και ευταξία. Πρέπει, μάλιστα, να τονίσω, ότι οι πλούσιοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη των φτωχών παρά οι φτωχοί των πλουσίων. Και για να το καταλάβεις, σου λέω ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι χτίζονται δύο πόλεις, και με νόμο ορίζεται ότι στη μία θα κατοικούν μόνο πλούσιοι, ενώ στην άλλη μόνο φτωχοί. Αν στην πόλη των πλουσίων δεν υπάρχει ούτε ένας φτωχός και στην πόλη των φτωχών ούτε ένας πλούσιος, ας δούμε ποια θα μπορέσει να ικανοποιήσει καλύτερα τις ανάγκες της.
Στη πόλη, λοιπόν, των πλουσίων δεν θα υπάρχει τεχνίτης, ούτε χτίστης ούτε μαραγκός ούτε τσαγκάρης ούτε φούρναρης ούτε γεωργός ούτε σιδεράς ούτε άλλος κανένας. Γιατί ποιός πλούσιος θα καταδεχόταν να ασκήσει κάποιο απ' αυτά τα επαγγέλματα, τη στιγμή που και όσοι τα ασκούν, όταν πλουτίσουν, τα εγκαταλείπουν; Έτσι, όμως, πώς θα μπορέσει να συντηρηθεί η πόλη; Δεν υπάρχει άλλη λύση, παρά να καταργηθεί ο νόμος, που θέσαμε στην αρχή, και να κληθούν τεχνίτες, για ν' αντιμετωπίσουν τις πρακτικές ανάγκες.
Ας δούμε τώρα και την πόλη των φτωχών. Αν, όπως ορίσαμε, δεν έχει κανένα πλούσιο κάτοικο αλλά και κανένα πλούτο, ούτε χρυσάφι ούτε ασήμι ούτε πολύτιμα πετράδια ούτε πορφυρά και χρυσοΰφαντα ενδύματα, ποιά γνώμη έχεις; Κάτω από τέτοιες συνθήκες, θα είναι δύσκολη η ζωή της πόλης; Καθόλου. Γιατί, αν χρειαστεί να χτίσουν σπίτια ή να κατεργαστούν το σίδερο ή να υφάνουν ρούχα, δεν χρειάζονται χρυσάφι και ασήμι και μαργαριτάρια, αλλά τέχνη και χέρια. Και αν πρέπει να σκάψουμε και να καλλιεργήσουμε τη γη, πλούσιοι ή φτωχοί μας χρειάζονται; Οπωσδήποτε φτωχοί. Πού θα χρειαστούμε, λοιπόν, τους πλουσίους, εκτός κι αν αποφασίσουμε να κατεδαφίσουμε την πόλη;
Αχρηστοι είναι οι πλούσιοι, ναι, άχρηστοι, εκτός κι αν είναι ελεήμονες και φιλάνθρωποι. Μα, δυστυχώς, λίγοι πλούσιοι, πολύ λίγοι ξεχωρίζουν για τη φιλανθρωπία τους. Οι περισσότεροι είναι βουτηγμένοι στη φιλαυτία, την ασπλαχνία, την αμαρτία. Γι' αυτό μην τους ζηλεύεις. Εσύ να σκέφτεσαι τον Πέτρο και τον Παύλο, να σκέφτεσαι τον Ιωάννη και τον Ηλία, να σκέφτεσαι τον ίδιο το Χριστό, ο οποίος δεν είχε που να γείρει το κεφάλι Του. Μιμήσου τη φτώχεια Εκείνου και των αγίων Του, που ήταν στερημένοι από τα υλικά αγαθά, είχαν όμως αμύθητα πνευματικά πλούτη. Να θυμάσαι πάντα και τη διακήρυξη του Κυρίου, που βεβαίωσε πως είναι πολύ δύσκολο να σωθεί πλούσιος: «Όσοι έχουν χρήματα, πολύ δύσκολα θα μπουν στη βασιλεία του Θεού. Πιο εύκολο είναι να περάσει καμήλα μέσ' από βελονότρυπα, παρά να μπει πλούσιος στη βασιλεία του Θεού» (Λουκ. 18:24-25). Δίπλα σ' αυτή τη θεϊκή διακήρυξη βάλε, αν θέλεις, όλο το χρυσάφι της γης, και θα δεις ότι δεν αντισταθμίζει τη ζημιά, που θα σου προξενήσει η κατοχή του. Ακόμα, δηλαδή, κι αν είχες δικές σου την ξηρά και τη θάλασσα, τις χώρες και τις πολιτείες της οικουμένης, αν δούλευε για σένα η ανθρωπότητα, αν έδιναν για χάρη σου οι πηγές χρυσάφι αντί για νερό, και τότε θα έλεγα πως δεν αξίζεις ούτε τρεις δεκάρες, αφού θα έχανες τη βασιλεία των ουρανών.
Πες μου, αν ο βασιλιάς σε καλούσε στα ανάκτορα και σ' έβαζε να καθήσεις δίπλα στο θρόνο του και σου μιλούσε τιμητικά μπροστά σε όλους τους αυλικούς και σε κρατούσε στο τραπέζι του, για να γευθείς τα βασιλικά φαγητά, δεν θα θεωρούσες τον εαυτό σου ως τον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο; Τώρα, λοιπόν, που πρόκειται ν' ανέβεις στον ουρανό και να σταθείς κοντά στο Βασιλιά του σύμπαντος και να λάμπεις όπως οι άγγελοι και να συμμετέχεις στην απρόσιτη θεία δόξα, διστάζεις να περιφρονήσεις τα χρήματα, ενώ θα έπρεπε να πετάς από χαρά, ακόμα κι αν χρειαζόταν να θυσιάσεις τη ζωή σου για το σκοπό αυτό; Για ν' αναρριχηθείς σε κάποιο πρόσκαιρο δημόσιο αξίωμα, που θα σου δώσει την ευκαιρία να κλέψεις, χρησιμοποιείς κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο. Και τώρα, που μπροστά σου βρίσκεται η αιώνια βασιλεία των ουρανών, που τίποτα δεν πρόκειται να την καταργήσει, αδιαφορείς και κάθεσαι μ' ανοιχτό το στόμα μπροστά στα χρήματα;
Αλίμονο, πόση είναι η αναισθησία μας! Τέτοια αγαθά προσδοκάμε, και στα πράγματα της γης είμαστε κολλημένοι! Δεν αντιλαμβανόμαστε την πανουργία του διαβόλου, που μας δίνει τα μικρά και μας παίρνει τα μεγάλα. Μας προσφέρει λάσπη και μας αρπάζει τον ουρανό. Μας παρασύρει στη σκιά και μας απομακρύνει από το φως. Μας τραβάει στην απάτη και μας στερεί την αλήθεια. Μας ξεγελάει με όνειρα -γιατί όνειρο είναι ο πλούτος του κόσμου τούτου- και μας καταντάει, όταν έρχεται η ώρα του θανάτου μας, φτωχότερους κι από τους πιο φτωχούς. Γιατί τότε δεν παίρνει μαζί του ο άνθρωπος τίποτ' άλλο πέρα από την αρετή του και τα καλά του έργα.
Ας μη νομίζουμε, λοιπόν, ότι ο πλούτος είναι μεγάλο αγαθό. Μεγάλο αγαθό δεν είναι το ν' αποκτήσει κανείς χρήματα, αλλά φόβο Θεού. Ένας δίκαιος άνθρωπος, που για την αρετή του έχει πολλή παρρησία ενώπιον του Θεού, ακόμα κι αν είναι ο φτωχότερος απ’ όλους, μπορεί ν' αντιμετωπίσει κάθε συμφορά. Στις περιπτώσεις που τα χρήματα είναι άχρηστα, ένας άγιος κατορθώνει τα ακατόρθωτα, φτάνει μόνο να υψώσει τα χέρια του στον ουρανό και να ζητήσει την επέμβαση του Θεού. Σας θυμίζω ένα χαρακτηριστικό σχετικό περιστατικό από τις Πράξεις των Αποστόλων:
Οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης ανέβαιναν μια μέρα μαζί στο ναό. Ήταν τρεις το απόγευμα, ώρα προσευχής. Μπροστά στην πύλη του ναού, που λεγόταν ωραία, έφερναν έναν άνθρωπο εκ γενετής χωλό και τον έβαζαν εκεί κάθε μέρα για να ζητάει ελεημοσύνη. Μόλις, λοιπόν, είδε τον Πέτρο και τον Ιωάννη έτοιμους να μπουν στο ναό, τους ζήτησε ελεημοσύνη. Ο Πέτρος του είπε: «Κοίταξέ μας». Ο χωλός τους κοίταξε με προσοχή, περιμένοντας κάτι να πάρει απ’ αυτούς. Μα ο Πέτρος είπε: «Χρήματα ασημένια και χρυσά δεν έχω. Ό,τι όμως έχω, αυτό σου δίνω: Στο όνομα του Ιησού Χριστού του Ναζωραίου, σήκω και περπάτα!». Και πιάνοντάς τον από το δεξί χέρι, τον σήκωσε. Εκείνος τότε, μ' ένα πήδημα, στάθηκε όρθιος και άρχισε να περπατάει. Ύστερα μπήκε μαζί με τους αποστόλους στο ναό, δοξάζοντας το Θεό (Πράξ. 3:1-8). «Χρήματα ασημένια και χρυσά δεν έχω», είπε ο Πέτρος. Ποιά λόγια είναι σεμνότερα απ’ αυτά; Τί μακαριότητα και τί πλούτο κρύβουν μέσα τους! Αλλοι καμαρώνουν για τα αντίθετα, λέγοντας με καυχησιά: "Έχω τόσα και τόσα χρυσά τάλαντα, τόσα στρέμματα γης, τόσα σπίτια, τόσα ζώα". Ο Πέτρος, μην έχοντας απολύτως τίποτα, όχι μόνο δεν πνίγεται από τη φτώχεια του, αλλά και στολίζεται μ' αυτήν. Έτσι, λοιπόν, μπορείς, χωρίς να έχεις τίποτα, να τα έχεις όλα δικά σου΄ και έχοντας τα πάντα, να μην έχεις τίποτα. Γιατί όποιος θεωρεί την περιουσία του κοινή, όχι μόνο δική του, και τη μοιράζεται με τους άλλους, έχει και την ξένη περιουσία δική του, γιατί απ’ όλους θα πάρει ό,τι χρειάζεται. Ενώ εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του κύριο των πραγμάτων του και δεν δίνει σε κανένα τίποτα, όχι μόνο δεν θα πάρει το παραμικρό από τους άλλους, μα ούτε και τα δικά του δεν κατέχει, αφού ανήκουν τελικά όχι τόσο σ' αυτόν, όσο στους κλέφτες και τους δανειστές και τους κληρονόμους.
Ξόδεψε, λοιπόν, τα χρήματά σου, για να έχεις τα πάντα δικά σου. Όπως εκείνος που ελέγχεται από τη συνείδησή του για τη διάπραξη παρανομιών, είναι ταλαίπωρος, έτσι κι εκείνος που έχει καθαρή τη συνείδησή του, ακόμα κι αν φοράει κουρέλια ή παλεύει με την πείνα, είναι πιο εύθυμος απ’ αυτούς που ξεφαντώνουν.
Τα χρήματα τα έχεις για ν' ανακουφίζεις από τη φτώχεια, όχι για να διαπραγματεύεσαι με τη φτώχεια. Εσύ, όμως, δανείζοντας χρήματα με τόκο στον φτωχό συνάνθρωπό σου, του ετοιμάζεις μεγαλύτερη συμφορά. Κάνε αυτή τη συναλλαγή, δεν σε εμποδίζω, αλλά για τη βασιλεία των ουρανών. Ως αντάλλαγμα της βοήθειας, που προσφέρεις, μην πάρεις τόκο, αλλά την αιώνια ζωή. Γιατί γίνεσαι μικρολόγος και χάνεις κάτι τόσο μεγάλο για λίγα χρήματα, που χάνονται; Γιατί αφήνεις το Θεό και επιδιώκεις το κέρδος; Γιατί παραβλέπεις τον πλούσιο Κύριο και κυνηγάς τον φτωχό άνθρωπο; Ο Κύριος θα σου ανταποδώσει κάθε ευεργεσία που κάνεις, ενώ ο άνθρωπος στενοχωριέται, όταν επιστρέφει ό,τι του δάνεισες. Αυτός δύσκολα σου δίνει και το ένα εκατοστό από τα δανεικά, ενώ Εκείνος εκατονταπλάσια σου ανταποδίδει και την αθανασία σου χαρίζει. Αυτός σου δίνει τα δανεικά με βαρυγγώμια και βρισιές, ενώ Εκείνος σου ανταποδίδει τις αγαθοεργίες με επαίνους και εγκώμια. Αυτός νιώθει για σένα μίσος, ενώ Εκείνος σου ετοιμάζει με αγάπη στεφάνια δόξας. Αυτός απρόθυμα σου δίνει σ' αυτή τη ζωή ό,τι σου χρωστάει, ενώ Εκείνος πρόθυμα σου δίνει και σ' αυτή τη ζωή και στην άλλη όσα δεν σου χρωστάει.
Τί πιο ανόητο, λοιπόν, από το να μη γνωρίζεις πως θ' αποκτήσεις το μεγαλύτερο κέρδος; Γιατί τα χρήματα πρέπει να τ' αποκτάει κανείς σαν πραγματικός κύριος και όχι σαν δούλος τους. Κανείς δεν είναι πιο άμυαλος από το δούλο των χρημάτων. Νομίζει ότι τα εξουσιάζει, ενώ εκείνα τον εξουσιάζουν. Ενώ στην πραγματικότητα έχει σκλαβώσει τον εαυτό του, ικανοποιείται σαν να είναι αφέντης. Ενώ βλέπει έναν λυσσασμένο σκύλο να ορμάει εναντίον της ψυχής του, αντί να τον δέσει και να τον λιώσει από την πείνα, του δίνει όλο και περισσότερη τροφή, για να γίνει πιο φοβερός και να του επιτεθεί με μεγαλύτερη ορμή.
Μη νομίζεις ότι, με το ν' αποκτήσεις πολλά, αποκτάς και αληθινή ηδονή. Ηδονή και ευχαρίστηση και ηρεμία έχεις με το να μη θέλεις να πλουτίζεις. Αν κυνηγάς τον πλούτο, ποτέ δεν θα πάψεις να βασανίζεσαι. Γιατί η επιθυμία του πλούτου είναι έρωτας ανικανοποίητος. Όσο μακρύτερο δρόμο διανύσεις, τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από τον τελικό σκοπό σου. Όσο περισσότερα χρήματα επιθυμείς, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η αγωνία σου.
Ο φτωχός δεν λαχταράει τόσο τα αναγκαία, όσο ο πλούσιος τα περιττά. Ο φτωχός δεν έχει τόση ικανότητα στην τίμια δουλειά, όση ο πλούσιος στην απάτη και το παράνομο κέρδος. Αφού, λοιπόν, και θέλει και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, είναι φανερό ότι θα ζητάει όλο και περισσότερα.
Ο Θεός σ' έκανε πλούσιο για να βοηθάς όσους έχουν ανάγκη, για να βρεις τη συγχώρηση των αμαρτημάτων σου με τη φιλανθρωπία. Δεν σου έδωσε χρήματα για να τα φυλάς και να καταστραφείς, αλλά για να τα μοιράζεις και να σωθείς. Γι' αυτό το λόγο έκανε και τον πλούτο αβέβαιο, πρόσκαιρο, ασταθή, για να ελαττώσει τη μανία σου για χρήματα. Αν, λοιπόν, τώρα, που η διατήρηση του πλούτου είναι αβέβαιη, αλλά και γεμάτη κινδύνους, επιβουλές και φόβους, τόσο λυσσασμένα τον λαχταράς, πόσα και πόσα εγκλήματα δεν θα έκανες αδίσταχτα, αν είχες τη βεβαιότητα ότι θα τον διατηρούσες!
Πες μου, ποιός ήταν φτωχότερος από τον προφήτη Ηλία; Και όμως, μέσα σε τέτοια φτώχεια, ήταν ανώτερος και μακαριότερος απ’ όλους τους πλουσίους. Γιατί η πλούσια καρδιά του θεωρούσε πως όλου του κόσμου τα χρήματα δεν αξίζουν τίποτα, αν συγκριθούν με τη ζωή κοντά στο Θεό. Αν θεωρούσε σπουδαία τα πράγματα του κόσμου τούτου, δεν θα είχε μόνο μια μηλωτή. Τόσο περιφρονούσε, όμως, καθετί υλικό, σαν μάταιο, ώστε και το χρυσάφι το έβλεπε σαν λάσπη. Και να, ο πλούσιος βασιλιάς Αχαάβ άκουγε με ανοιχτό το στόμα τα θεία λόγια του φτωχού προφήτη. Τόσο ανώτερη, τόσο λαμπρότερη, τόσο πολυτιμότερη από τη βασιλική πορφύρα ήταν η μηλωτή και από τα ανάκτορα η σπηλιά, όπου έμενε ο δίκαιος Ηλίας. Γι' αυτόν το λόγο, όταν ανέβαινε με το πύρινο άρμα στον ουρανό, τίποτ' άλλο δεν άφησε στο μαθητή του Ελισαίο παρά μόνο αυτή τη μηλωτή. "Μ' αυτήν", του είπε, "πάλεψα ενάντια στο διάβολο. Πάρε την κι εσύ, λοιπόν, και κάνε το ίδιο. Γιατί η ακτημοσύνη είναι όπλο ισχυρό, ακαταγώνιστο". Και ο Ελισαίος δέχτηκε τη μηλωτή σαν την πιο μεγάλη κληρονομιά. Πράγματι, άξιζε περισσότερο απ’ όλο το χρυσάφι της γης. Μ' εκείνη τη μηλωτή έγινε διπλός Ηλίας, προφήτης και θαυματουργός.
Γνωρίζω πως καλοτυχίζετε τον δίκαιο Ελισαίο. Ο καθένας σας θα ήθελε να είναι στη θέση του. Τι θα κάνετε, όμως, όταν σας αποδείξω πως όλοι πήραμε κάτι άλλο, ασύγκριτα πολυτιμότερο απ’ αυτό που πήρε εκείνος; Ο Ηλίας, δηλαδή, ανεβαίνοντας στον ουρανό, άφησε στο μαθητή του τη μηλωτή του. Και ο Υιός του Θεού, ανεβαίνοντας στον ουρανό, άφησε σ' εμάς τη Σάρκα Του.
Όταν, λοιπόν, χάνουμε περιουσίες και χρήματα, να μην ταραζόμαστε, αλλά να λέμε: "Ας είναι δοξασμένος ο Θεός, και θα βρούμε πλούτο πολύ μεγαλύτερο". Όσο θα ωφεληθούμε μ' αυτόν μόνο το λόγο, δεν θα ωφεληθούμε ούτε αν ξοδεύουμε ό,τι έχουμε σε αγαθοεργίες, ούτε αν γυρίζουμε παντού αναζητώντας φτωχούς, για να τους βοηθήσουμε, ούτε αν σκορπάμε τα λεφτά μας για να προσφέρουμε φαγητό στους πεινασμένους. Γι' αυτόν το λόγο δεν θαυμάζω τόσο τον Ιώβ, επειδή είχε το σπίτι του ανοιχτό σ' εκείνους που χρειάζονταν βοήθεια, όσο γιατί με ευχαριστία και δοξολογία του Θεού σήκωσε την απώλεια των αγαθών του. Όποιος μπορέσει, όταν δοκιμάσει συμφορά, να πει ειλικρινά και αγόγγυστα ό,τι είπε ο Ιώβ, «Ο Κύριος μου έδωσε όσα είχα, ο Κύριος μου τα πήρε» (Ιώβ 1:21), μόνο για το λόγο τούτο θα ανακηρυχθεί δίκαιος μαζί με τον Ιώβ και θα σταθεί ένδοξος κοντά στον Αβραάμ. Όταν ο διάβολος αρπάζει τον πλούτο σου μ' οποιονδήποτε τρόπο κι εσύ δοξολογείς τον Κύριο, πληγώνεις διπλά τον εχθρό, αφενός γιατί δεν λυπήθηκες για όσα έχασες, και αφετέρου γιατί δέχεσαι ακόμα και τη δυστυχία ευχαριστώντας το Θεό. Ο διάβολος, αν δει ότι στενοχωριέσαι για την απώλεια των χρημάτων και τα βάζεις με το Θεό, ποτέ δεν θα πάψει να σου προξενεί παρόμοιους πειρασμούς. Αν, όμως, σε δει να αντιμετωπίζεις και τη μεγαλύτερη ακόμα καταστροφή με ιώβεια υπομονή και μακροθυμία, θα σταματήσει να σε πολεμάει, για να μη σου εξασφαλίσει, χωρίς να το θέλει, λαμπρότερα στεφάνια. Και ο μεν Ιώβ, χάρη στη θεάρεστη στάση του, πήρε πίσω διπλά εκείνα που είχε χάσει. Εσύ, όμως, όχι μόνο διπλά και τριπλά, μα εκατονταπλάσια θα τα πάρεις όλα, αν υπομείνεις με πνευματική γενναιότητα τις συμφορές, και, το σπουδαιότερο, θα κληρονομήσεις την αιώνια ζωή, την οποία εύχομαι ν' απολαύσουμε όλοι μας, με τη χάρη του Κυρίου.
(Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο «Θέματα ζωής». Κείμενα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστομου. Η επεξεργασία και μετάφραση των κειμένων καθώς και η έκδοση των βιβλίων έχουν γίνει από τους πατέρες της Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού, Τόμος Α’, σελ. 182-195).
Δεν είναι, λοιπόν, αδικαιολόγητο, ενώ είσαι απαλλαγμένος από τέτοιες συμφορές, να βλαστημάς το Θεό, όταν άλλοι άνθρωποι, που δοκιμάζονται σκληρά από διάφορα βάσανα, δοξάζουν τον Κύριο ακατάπαυστα; Στο κάτω-κάτω, όποιος υποφέρει, κι αν ξεστομίσει καμιά βαρειά κουβέντα πάνω στον πόνο του, είναι άξιος κάποιας συγγνώμης. Όποιος, όμως, χωρίς να υποφέρει, βλαστημάει το Θεό και χάνει την ψυχή του, ποιάς συγγνώμης είναι άξιος;
Για ποιό λόγο, άνθρωπέ μου, ο πλούτος σου φαίνεται σπουδαίο πράγμα; Αναμφίβολα γιατί σου αρέσουν οι σπάταλες απολαύσεις, γιατί ευχαριστιέσαι όταν σε θαυμάζουν ή σε ζηλεύουν οι άλλοι, γιατί μπορείς με τα χρήματά σου να κάνεις κακό στους εχθρούς σου και, τέλος, γιατί όλοι σε φοβούνται για τη δύναμη που σου δίνει ο πλούτος. Ναι, γι' αυτές τις τέσσερις αιτίες κυνηγάς τα λεφτά, για την ηδονή, την κολακεία, την εκδίκηση και το φόβο. Αλλη αιτία δεν υπάρχει. Γιατί, συνήθως, ο πλούτος ούτε πιο σοφό κάνει τον άνθρωπο ούτε πιο συνετό ούτε πιο καλό ούτε πιο φιλάνθρωπο. Καμιάν αρετή δεν μπορεί να φυτέψει μέσα στην ψυχή μας ο πλούτος. Απεναντίας μάλιστα, αν βρει μερικές αρετές, τις ξεριζώνει, για να φυτέψει μέσα μας τις αντίστοιχες κακίες.
Σου φαίνεται, λοιπόν, ποθητός ο πλούτος και αξιοζήλευτος, επειδή καλλιεργεί τα χειρότερα ελαττώματα στην ψυχή μας, επειδή μεταβάλλει το θυμό σε πράξη, επειδή φουσκώνει τις σαπουνόφουσκες της δοξομανίας, επειδή ξεσηκώνει μέσα μας την αλαζονεία; Ακριβώς γι' αυτά πρέπει να τον αποφεύγεις, μη γυρίζοντας καν το κεφάλι για να τον κοιτάξεις. Αλλιώς, θα εγκαταστήσει στην καρδιά σου μερικά άγρια και φοβερά θηρία, που θα γίνουν αιτία να χάσεις κάθε τιμή. Παρουσιάζοντας, μάλιστα, την ατιμία σαν τιμή, κατορθώνει να σε εξαπατήσει, όπως οι άσχημες πόρνες, που με τα καλλυντικά και τα βαψίματα ομορφαίνουν τα πρόσωπά τους και ξεγελούν τους άντρες.
Εσύ, λοιπόν, ο πλούσιος, μην ξεγελιέσαι από τις κολακείες και τα χαμόγελα και τις περιποιήσεις των άλλων. Όλα αυτά σου τα κάνουν είτε από φόβο είτε από ιδιοτέλεια. Αν μπορούσες να εξετάσεις τα βάθη των καρδιών εκείνων που σε κολακεύουν, θα έβλεπες ότι από μέσα τους σε κατηγορούν, σε βρίζουν, σε μισούν περισσότερο κι από τους χειρότερους εχθρούς σου. Και αν κάποτε η κατάσταση μεταβληθεί, αν χάσεις τον πλούτο σου, τότε τα προσωπεία θα πέσουν. Τότε θα γίνει ό,τι και με τις πόρνες, όταν ξεβάφονται. Τότε θα δεις καθαρά τα αληθινά πρόσωπα εκείνων που πρωτύτερα σε καλόπιαναν. Τότε θα καταλάβεις ότι ένιωθαν για σένα όχι εκτίμηση αλλά περιφρόνηση, όχι θαυμασμό αλλά φθόνο, όχι αγάπη αλλά μίσος.
Όπως ο άνθρωπος είναι μηδαμινός, λιγόχρονος και θνητός, έτσι είναι και ο πλούτος. Ή μάλλον ο πλούτος είναι περισσότερο μηδαμινός. Γιατί πολύ συχνά δεν πεθαίνει μαζί με τον άνθρωπο, αλλά χάνεται πριν απ’ αυτόν. Ο καθένας σας γνωρίζει τόσα και τόσα παραδείγματα πλουσίων που κατάντησαν φτωχοί. Αυτοί εξακολουθούν να ζουν, μα η περιουσία τους χάθηκε. Και μακάρι να χανόταν μόνο η περιουσία, γιατί συνήθως παρασύρει στην απώλεια και τον κάτοχό της. Δεν θα είχε, λοιπόν, άδικο κανείς, αν αποκαλούσε τον πλούτο υπηρέτη αχάριστο, υπηρέτη δολοφόνο, που θανατώνει τον κύριό του.
Αυτά τα λέω και δεν θα πάψω να τα λέω, κι ας με κατηγορούν πολλοί. "Όλο με τους πλουσίους τα βάζεις", διαμαρτύρονται. Πράγματι, όχι όμως με όλους, αλλά μόνο μ' εκείνους που κάνουν κακή χρήση του πλούτου τους. Δεν χτυπάω τον πλούσιο, αλλά τον άρπαγα. Αλλο πλούσιος, άλλο άρπαγας. Να ξεχωρίζουμε τα πράγματα, για να μη δημιουργείται σύγχυση ή παρανόηση. Είσαι πλούσιος; Δεν σε εμποδίζω. Αρπάζεις; Σε αποδοκιμάζω. Έχεις τα κτήματά σου; Να τα χαίρεσαι. Παίρνεις τα ξένα; Δεν μπορώ να σωπάσω. Θέλεις να με πετροβολήσεις; Είμαι έτοιμος και το αίμα μου να χύσω, φτάνει να σε σταματήσω από την αμαρτία. Δεν νοιάζομαι για το μίσος, δεν τρομάζω από την πολεμική. Για ένα πράγμα μόνο νοιάζομαι, για την προκοπή εκείνων που με ακούνε.
Και οι φτωχοί και οι πλούσιοι παιδιά μου είναι. Όποιος θέλει, ας με πετροβολήσει. Όποιος θέλει, ας με μισεί. Όποιος θέλει, ας σχεδιάζει τη θανάτωσή μου. Οι επιβουλές εναντίον της ζωής μου είναι για μένα υποθήκες στεφανιών, οι πληγές είναι για μένα βραβεία. Δεν φοβάμαι την επιβουλή. Ένα πράγμα μόνο φοβάμαι: την αμαρτία. Ας μη βρεθεί κανείς να με ελέγξει για κάποιο αμάρτημα, κι ας με πολεμάει ο κόσμος όλος.
Προδότης, λοιπόν, είναι ο πλούτος, προδότης και δραπέτης και φονιάς. Εκεί που δεν το περιμένεις, σου φεύγει και σε εγκαταλείπει και σε καταστρέφει. Θέλεις να τον κρατήσεις πραγματικά; Μην τον κρύψεις, αλλά μοίρασέ τον στους φτωχούς. Θηρίο είναι ό πλούτος. Αν κρατιέται, φεύγει. Αν σκορπίζεται, μένει. Σκόρπισέ τον, για να μείνει. Μην τον κρύψεις, για να μη σου φύγει.
"Πού είναι ο πλούτος σας;", θα ρωτούσα εκείνους που τον είχαν και τον έχασαν. Και θα τους ρωτούσα, όχι για να τους χλευάσω -ποτέ τέτοιο πράγμα!- ούτε για να ξύσω πληγές, αλλά για να κάνω λιμάνι της σωτηρίας σας το δικό τους ναυάγιο. Για να αντιληφθείτε, ότι αυτός που σήμερα είναι πλούσιος, αύριο καταντάει φτωχός. Γι' αυτό πολλές φορές γέλασα, όταν διάβασα διαθήκες, που έγραφαν: «Ο τάδε να έχει την κυριότητα των αγρών ή του σπιτιού, τη χρήση όμως να την έχει άλλος». Μα όλοι τη χρήση έχουμε, κανείς δεν έχει την κυριότητα. Ακόμα κι αν μείνουμε πλούσιοι σ' ολόκληρη τη ζωή μας, όταν πεθάνουμε, θέλουμε δεν θέλουμε, θα παραχωρήσουμε τον πλούτο μας σε άλλους. Γυμνοί φεύγουμε για την άλλη ζωή, αφού για μερικά χρόνια ήμασταν μόνο χρήστες, όχι και κύριοι του πλούτου.
Ξέρετε ποιοί έχουν στην πραγματικότητα την κυριότητα του πλούτου; Όσοι περιφρονούν τη χρήση του και περιγελούν τις απολαύσεις. Όσοι σκορπάνε τα λεφτά τους και τα μοιράζουν στους φτωχούς, κάνουν καλή χρήση τους και φεύγουν απ’ αυτόν τον κόσμο αληθινά πλούσιοι, πλούσιοι σε καλά έργα και αγάπη και χάρη Θεού.
Μα γιατί, τέλος πάντων, θεωρείς τον πλούτο αξιοζήλευτο; Γιατί καλοτυχίζεις όσους έχουν πολλά χρήματα; Ποιά είναι η διαφορά του πλούσιου από τον φτωχό; Ανθρωποι δεν είναι και οι δύο; Θα σου αποδείξω, μάλιστα, ότι ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου, έτσι ώστε ούτε ο πλούσιος μπορεί να ζήσει δίχως τον φτωχό ούτε ο φτωχός δίχως τον πλούσιο. Ο Θεός οικονόμησε σοφά αυτή την αλληλεξάρτηση, για να υπάρχει αμοιβαία αγάπη και συμπαράσταση, κοινωνική συνοχή και ευταξία. Πρέπει, μάλιστα, να τονίσω, ότι οι πλούσιοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη των φτωχών παρά οι φτωχοί των πλουσίων. Και για να το καταλάβεις, σου λέω ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι χτίζονται δύο πόλεις, και με νόμο ορίζεται ότι στη μία θα κατοικούν μόνο πλούσιοι, ενώ στην άλλη μόνο φτωχοί. Αν στην πόλη των πλουσίων δεν υπάρχει ούτε ένας φτωχός και στην πόλη των φτωχών ούτε ένας πλούσιος, ας δούμε ποια θα μπορέσει να ικανοποιήσει καλύτερα τις ανάγκες της.
Στη πόλη, λοιπόν, των πλουσίων δεν θα υπάρχει τεχνίτης, ούτε χτίστης ούτε μαραγκός ούτε τσαγκάρης ούτε φούρναρης ούτε γεωργός ούτε σιδεράς ούτε άλλος κανένας. Γιατί ποιός πλούσιος θα καταδεχόταν να ασκήσει κάποιο απ' αυτά τα επαγγέλματα, τη στιγμή που και όσοι τα ασκούν, όταν πλουτίσουν, τα εγκαταλείπουν; Έτσι, όμως, πώς θα μπορέσει να συντηρηθεί η πόλη; Δεν υπάρχει άλλη λύση, παρά να καταργηθεί ο νόμος, που θέσαμε στην αρχή, και να κληθούν τεχνίτες, για ν' αντιμετωπίσουν τις πρακτικές ανάγκες.
Ας δούμε τώρα και την πόλη των φτωχών. Αν, όπως ορίσαμε, δεν έχει κανένα πλούσιο κάτοικο αλλά και κανένα πλούτο, ούτε χρυσάφι ούτε ασήμι ούτε πολύτιμα πετράδια ούτε πορφυρά και χρυσοΰφαντα ενδύματα, ποιά γνώμη έχεις; Κάτω από τέτοιες συνθήκες, θα είναι δύσκολη η ζωή της πόλης; Καθόλου. Γιατί, αν χρειαστεί να χτίσουν σπίτια ή να κατεργαστούν το σίδερο ή να υφάνουν ρούχα, δεν χρειάζονται χρυσάφι και ασήμι και μαργαριτάρια, αλλά τέχνη και χέρια. Και αν πρέπει να σκάψουμε και να καλλιεργήσουμε τη γη, πλούσιοι ή φτωχοί μας χρειάζονται; Οπωσδήποτε φτωχοί. Πού θα χρειαστούμε, λοιπόν, τους πλουσίους, εκτός κι αν αποφασίσουμε να κατεδαφίσουμε την πόλη;
Αχρηστοι είναι οι πλούσιοι, ναι, άχρηστοι, εκτός κι αν είναι ελεήμονες και φιλάνθρωποι. Μα, δυστυχώς, λίγοι πλούσιοι, πολύ λίγοι ξεχωρίζουν για τη φιλανθρωπία τους. Οι περισσότεροι είναι βουτηγμένοι στη φιλαυτία, την ασπλαχνία, την αμαρτία. Γι' αυτό μην τους ζηλεύεις. Εσύ να σκέφτεσαι τον Πέτρο και τον Παύλο, να σκέφτεσαι τον Ιωάννη και τον Ηλία, να σκέφτεσαι τον ίδιο το Χριστό, ο οποίος δεν είχε που να γείρει το κεφάλι Του. Μιμήσου τη φτώχεια Εκείνου και των αγίων Του, που ήταν στερημένοι από τα υλικά αγαθά, είχαν όμως αμύθητα πνευματικά πλούτη. Να θυμάσαι πάντα και τη διακήρυξη του Κυρίου, που βεβαίωσε πως είναι πολύ δύσκολο να σωθεί πλούσιος: «Όσοι έχουν χρήματα, πολύ δύσκολα θα μπουν στη βασιλεία του Θεού. Πιο εύκολο είναι να περάσει καμήλα μέσ' από βελονότρυπα, παρά να μπει πλούσιος στη βασιλεία του Θεού» (Λουκ. 18:24-25). Δίπλα σ' αυτή τη θεϊκή διακήρυξη βάλε, αν θέλεις, όλο το χρυσάφι της γης, και θα δεις ότι δεν αντισταθμίζει τη ζημιά, που θα σου προξενήσει η κατοχή του. Ακόμα, δηλαδή, κι αν είχες δικές σου την ξηρά και τη θάλασσα, τις χώρες και τις πολιτείες της οικουμένης, αν δούλευε για σένα η ανθρωπότητα, αν έδιναν για χάρη σου οι πηγές χρυσάφι αντί για νερό, και τότε θα έλεγα πως δεν αξίζεις ούτε τρεις δεκάρες, αφού θα έχανες τη βασιλεία των ουρανών.
Πες μου, αν ο βασιλιάς σε καλούσε στα ανάκτορα και σ' έβαζε να καθήσεις δίπλα στο θρόνο του και σου μιλούσε τιμητικά μπροστά σε όλους τους αυλικούς και σε κρατούσε στο τραπέζι του, για να γευθείς τα βασιλικά φαγητά, δεν θα θεωρούσες τον εαυτό σου ως τον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο; Τώρα, λοιπόν, που πρόκειται ν' ανέβεις στον ουρανό και να σταθείς κοντά στο Βασιλιά του σύμπαντος και να λάμπεις όπως οι άγγελοι και να συμμετέχεις στην απρόσιτη θεία δόξα, διστάζεις να περιφρονήσεις τα χρήματα, ενώ θα έπρεπε να πετάς από χαρά, ακόμα κι αν χρειαζόταν να θυσιάσεις τη ζωή σου για το σκοπό αυτό; Για ν' αναρριχηθείς σε κάποιο πρόσκαιρο δημόσιο αξίωμα, που θα σου δώσει την ευκαιρία να κλέψεις, χρησιμοποιείς κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο. Και τώρα, που μπροστά σου βρίσκεται η αιώνια βασιλεία των ουρανών, που τίποτα δεν πρόκειται να την καταργήσει, αδιαφορείς και κάθεσαι μ' ανοιχτό το στόμα μπροστά στα χρήματα;
Αλίμονο, πόση είναι η αναισθησία μας! Τέτοια αγαθά προσδοκάμε, και στα πράγματα της γης είμαστε κολλημένοι! Δεν αντιλαμβανόμαστε την πανουργία του διαβόλου, που μας δίνει τα μικρά και μας παίρνει τα μεγάλα. Μας προσφέρει λάσπη και μας αρπάζει τον ουρανό. Μας παρασύρει στη σκιά και μας απομακρύνει από το φως. Μας τραβάει στην απάτη και μας στερεί την αλήθεια. Μας ξεγελάει με όνειρα -γιατί όνειρο είναι ο πλούτος του κόσμου τούτου- και μας καταντάει, όταν έρχεται η ώρα του θανάτου μας, φτωχότερους κι από τους πιο φτωχούς. Γιατί τότε δεν παίρνει μαζί του ο άνθρωπος τίποτ' άλλο πέρα από την αρετή του και τα καλά του έργα.
Ας μη νομίζουμε, λοιπόν, ότι ο πλούτος είναι μεγάλο αγαθό. Μεγάλο αγαθό δεν είναι το ν' αποκτήσει κανείς χρήματα, αλλά φόβο Θεού. Ένας δίκαιος άνθρωπος, που για την αρετή του έχει πολλή παρρησία ενώπιον του Θεού, ακόμα κι αν είναι ο φτωχότερος απ’ όλους, μπορεί ν' αντιμετωπίσει κάθε συμφορά. Στις περιπτώσεις που τα χρήματα είναι άχρηστα, ένας άγιος κατορθώνει τα ακατόρθωτα, φτάνει μόνο να υψώσει τα χέρια του στον ουρανό και να ζητήσει την επέμβαση του Θεού. Σας θυμίζω ένα χαρακτηριστικό σχετικό περιστατικό από τις Πράξεις των Αποστόλων:
Οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης ανέβαιναν μια μέρα μαζί στο ναό. Ήταν τρεις το απόγευμα, ώρα προσευχής. Μπροστά στην πύλη του ναού, που λεγόταν ωραία, έφερναν έναν άνθρωπο εκ γενετής χωλό και τον έβαζαν εκεί κάθε μέρα για να ζητάει ελεημοσύνη. Μόλις, λοιπόν, είδε τον Πέτρο και τον Ιωάννη έτοιμους να μπουν στο ναό, τους ζήτησε ελεημοσύνη. Ο Πέτρος του είπε: «Κοίταξέ μας». Ο χωλός τους κοίταξε με προσοχή, περιμένοντας κάτι να πάρει απ’ αυτούς. Μα ο Πέτρος είπε: «Χρήματα ασημένια και χρυσά δεν έχω. Ό,τι όμως έχω, αυτό σου δίνω: Στο όνομα του Ιησού Χριστού του Ναζωραίου, σήκω και περπάτα!». Και πιάνοντάς τον από το δεξί χέρι, τον σήκωσε. Εκείνος τότε, μ' ένα πήδημα, στάθηκε όρθιος και άρχισε να περπατάει. Ύστερα μπήκε μαζί με τους αποστόλους στο ναό, δοξάζοντας το Θεό (Πράξ. 3:1-8). «Χρήματα ασημένια και χρυσά δεν έχω», είπε ο Πέτρος. Ποιά λόγια είναι σεμνότερα απ’ αυτά; Τί μακαριότητα και τί πλούτο κρύβουν μέσα τους! Αλλοι καμαρώνουν για τα αντίθετα, λέγοντας με καυχησιά: "Έχω τόσα και τόσα χρυσά τάλαντα, τόσα στρέμματα γης, τόσα σπίτια, τόσα ζώα". Ο Πέτρος, μην έχοντας απολύτως τίποτα, όχι μόνο δεν πνίγεται από τη φτώχεια του, αλλά και στολίζεται μ' αυτήν. Έτσι, λοιπόν, μπορείς, χωρίς να έχεις τίποτα, να τα έχεις όλα δικά σου΄ και έχοντας τα πάντα, να μην έχεις τίποτα. Γιατί όποιος θεωρεί την περιουσία του κοινή, όχι μόνο δική του, και τη μοιράζεται με τους άλλους, έχει και την ξένη περιουσία δική του, γιατί απ’ όλους θα πάρει ό,τι χρειάζεται. Ενώ εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του κύριο των πραγμάτων του και δεν δίνει σε κανένα τίποτα, όχι μόνο δεν θα πάρει το παραμικρό από τους άλλους, μα ούτε και τα δικά του δεν κατέχει, αφού ανήκουν τελικά όχι τόσο σ' αυτόν, όσο στους κλέφτες και τους δανειστές και τους κληρονόμους.
Ξόδεψε, λοιπόν, τα χρήματά σου, για να έχεις τα πάντα δικά σου. Όπως εκείνος που ελέγχεται από τη συνείδησή του για τη διάπραξη παρανομιών, είναι ταλαίπωρος, έτσι κι εκείνος που έχει καθαρή τη συνείδησή του, ακόμα κι αν φοράει κουρέλια ή παλεύει με την πείνα, είναι πιο εύθυμος απ’ αυτούς που ξεφαντώνουν.
Τα χρήματα τα έχεις για ν' ανακουφίζεις από τη φτώχεια, όχι για να διαπραγματεύεσαι με τη φτώχεια. Εσύ, όμως, δανείζοντας χρήματα με τόκο στον φτωχό συνάνθρωπό σου, του ετοιμάζεις μεγαλύτερη συμφορά. Κάνε αυτή τη συναλλαγή, δεν σε εμποδίζω, αλλά για τη βασιλεία των ουρανών. Ως αντάλλαγμα της βοήθειας, που προσφέρεις, μην πάρεις τόκο, αλλά την αιώνια ζωή. Γιατί γίνεσαι μικρολόγος και χάνεις κάτι τόσο μεγάλο για λίγα χρήματα, που χάνονται; Γιατί αφήνεις το Θεό και επιδιώκεις το κέρδος; Γιατί παραβλέπεις τον πλούσιο Κύριο και κυνηγάς τον φτωχό άνθρωπο; Ο Κύριος θα σου ανταποδώσει κάθε ευεργεσία που κάνεις, ενώ ο άνθρωπος στενοχωριέται, όταν επιστρέφει ό,τι του δάνεισες. Αυτός δύσκολα σου δίνει και το ένα εκατοστό από τα δανεικά, ενώ Εκείνος εκατονταπλάσια σου ανταποδίδει και την αθανασία σου χαρίζει. Αυτός σου δίνει τα δανεικά με βαρυγγώμια και βρισιές, ενώ Εκείνος σου ανταποδίδει τις αγαθοεργίες με επαίνους και εγκώμια. Αυτός νιώθει για σένα μίσος, ενώ Εκείνος σου ετοιμάζει με αγάπη στεφάνια δόξας. Αυτός απρόθυμα σου δίνει σ' αυτή τη ζωή ό,τι σου χρωστάει, ενώ Εκείνος πρόθυμα σου δίνει και σ' αυτή τη ζωή και στην άλλη όσα δεν σου χρωστάει.
Τί πιο ανόητο, λοιπόν, από το να μη γνωρίζεις πως θ' αποκτήσεις το μεγαλύτερο κέρδος; Γιατί τα χρήματα πρέπει να τ' αποκτάει κανείς σαν πραγματικός κύριος και όχι σαν δούλος τους. Κανείς δεν είναι πιο άμυαλος από το δούλο των χρημάτων. Νομίζει ότι τα εξουσιάζει, ενώ εκείνα τον εξουσιάζουν. Ενώ στην πραγματικότητα έχει σκλαβώσει τον εαυτό του, ικανοποιείται σαν να είναι αφέντης. Ενώ βλέπει έναν λυσσασμένο σκύλο να ορμάει εναντίον της ψυχής του, αντί να τον δέσει και να τον λιώσει από την πείνα, του δίνει όλο και περισσότερη τροφή, για να γίνει πιο φοβερός και να του επιτεθεί με μεγαλύτερη ορμή.
Μη νομίζεις ότι, με το ν' αποκτήσεις πολλά, αποκτάς και αληθινή ηδονή. Ηδονή και ευχαρίστηση και ηρεμία έχεις με το να μη θέλεις να πλουτίζεις. Αν κυνηγάς τον πλούτο, ποτέ δεν θα πάψεις να βασανίζεσαι. Γιατί η επιθυμία του πλούτου είναι έρωτας ανικανοποίητος. Όσο μακρύτερο δρόμο διανύσεις, τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από τον τελικό σκοπό σου. Όσο περισσότερα χρήματα επιθυμείς, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η αγωνία σου.
Ο φτωχός δεν λαχταράει τόσο τα αναγκαία, όσο ο πλούσιος τα περιττά. Ο φτωχός δεν έχει τόση ικανότητα στην τίμια δουλειά, όση ο πλούσιος στην απάτη και το παράνομο κέρδος. Αφού, λοιπόν, και θέλει και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, είναι φανερό ότι θα ζητάει όλο και περισσότερα.
Ο Θεός σ' έκανε πλούσιο για να βοηθάς όσους έχουν ανάγκη, για να βρεις τη συγχώρηση των αμαρτημάτων σου με τη φιλανθρωπία. Δεν σου έδωσε χρήματα για να τα φυλάς και να καταστραφείς, αλλά για να τα μοιράζεις και να σωθείς. Γι' αυτό το λόγο έκανε και τον πλούτο αβέβαιο, πρόσκαιρο, ασταθή, για να ελαττώσει τη μανία σου για χρήματα. Αν, λοιπόν, τώρα, που η διατήρηση του πλούτου είναι αβέβαιη, αλλά και γεμάτη κινδύνους, επιβουλές και φόβους, τόσο λυσσασμένα τον λαχταράς, πόσα και πόσα εγκλήματα δεν θα έκανες αδίσταχτα, αν είχες τη βεβαιότητα ότι θα τον διατηρούσες!
Πες μου, ποιός ήταν φτωχότερος από τον προφήτη Ηλία; Και όμως, μέσα σε τέτοια φτώχεια, ήταν ανώτερος και μακαριότερος απ’ όλους τους πλουσίους. Γιατί η πλούσια καρδιά του θεωρούσε πως όλου του κόσμου τα χρήματα δεν αξίζουν τίποτα, αν συγκριθούν με τη ζωή κοντά στο Θεό. Αν θεωρούσε σπουδαία τα πράγματα του κόσμου τούτου, δεν θα είχε μόνο μια μηλωτή. Τόσο περιφρονούσε, όμως, καθετί υλικό, σαν μάταιο, ώστε και το χρυσάφι το έβλεπε σαν λάσπη. Και να, ο πλούσιος βασιλιάς Αχαάβ άκουγε με ανοιχτό το στόμα τα θεία λόγια του φτωχού προφήτη. Τόσο ανώτερη, τόσο λαμπρότερη, τόσο πολυτιμότερη από τη βασιλική πορφύρα ήταν η μηλωτή και από τα ανάκτορα η σπηλιά, όπου έμενε ο δίκαιος Ηλίας. Γι' αυτόν το λόγο, όταν ανέβαινε με το πύρινο άρμα στον ουρανό, τίποτ' άλλο δεν άφησε στο μαθητή του Ελισαίο παρά μόνο αυτή τη μηλωτή. "Μ' αυτήν", του είπε, "πάλεψα ενάντια στο διάβολο. Πάρε την κι εσύ, λοιπόν, και κάνε το ίδιο. Γιατί η ακτημοσύνη είναι όπλο ισχυρό, ακαταγώνιστο". Και ο Ελισαίος δέχτηκε τη μηλωτή σαν την πιο μεγάλη κληρονομιά. Πράγματι, άξιζε περισσότερο απ’ όλο το χρυσάφι της γης. Μ' εκείνη τη μηλωτή έγινε διπλός Ηλίας, προφήτης και θαυματουργός.
Γνωρίζω πως καλοτυχίζετε τον δίκαιο Ελισαίο. Ο καθένας σας θα ήθελε να είναι στη θέση του. Τι θα κάνετε, όμως, όταν σας αποδείξω πως όλοι πήραμε κάτι άλλο, ασύγκριτα πολυτιμότερο απ’ αυτό που πήρε εκείνος; Ο Ηλίας, δηλαδή, ανεβαίνοντας στον ουρανό, άφησε στο μαθητή του τη μηλωτή του. Και ο Υιός του Θεού, ανεβαίνοντας στον ουρανό, άφησε σ' εμάς τη Σάρκα Του.
Όταν, λοιπόν, χάνουμε περιουσίες και χρήματα, να μην ταραζόμαστε, αλλά να λέμε: "Ας είναι δοξασμένος ο Θεός, και θα βρούμε πλούτο πολύ μεγαλύτερο". Όσο θα ωφεληθούμε μ' αυτόν μόνο το λόγο, δεν θα ωφεληθούμε ούτε αν ξοδεύουμε ό,τι έχουμε σε αγαθοεργίες, ούτε αν γυρίζουμε παντού αναζητώντας φτωχούς, για να τους βοηθήσουμε, ούτε αν σκορπάμε τα λεφτά μας για να προσφέρουμε φαγητό στους πεινασμένους. Γι' αυτόν το λόγο δεν θαυμάζω τόσο τον Ιώβ, επειδή είχε το σπίτι του ανοιχτό σ' εκείνους που χρειάζονταν βοήθεια, όσο γιατί με ευχαριστία και δοξολογία του Θεού σήκωσε την απώλεια των αγαθών του. Όποιος μπορέσει, όταν δοκιμάσει συμφορά, να πει ειλικρινά και αγόγγυστα ό,τι είπε ο Ιώβ, «Ο Κύριος μου έδωσε όσα είχα, ο Κύριος μου τα πήρε» (Ιώβ 1:21), μόνο για το λόγο τούτο θα ανακηρυχθεί δίκαιος μαζί με τον Ιώβ και θα σταθεί ένδοξος κοντά στον Αβραάμ. Όταν ο διάβολος αρπάζει τον πλούτο σου μ' οποιονδήποτε τρόπο κι εσύ δοξολογείς τον Κύριο, πληγώνεις διπλά τον εχθρό, αφενός γιατί δεν λυπήθηκες για όσα έχασες, και αφετέρου γιατί δέχεσαι ακόμα και τη δυστυχία ευχαριστώντας το Θεό. Ο διάβολος, αν δει ότι στενοχωριέσαι για την απώλεια των χρημάτων και τα βάζεις με το Θεό, ποτέ δεν θα πάψει να σου προξενεί παρόμοιους πειρασμούς. Αν, όμως, σε δει να αντιμετωπίζεις και τη μεγαλύτερη ακόμα καταστροφή με ιώβεια υπομονή και μακροθυμία, θα σταματήσει να σε πολεμάει, για να μη σου εξασφαλίσει, χωρίς να το θέλει, λαμπρότερα στεφάνια. Και ο μεν Ιώβ, χάρη στη θεάρεστη στάση του, πήρε πίσω διπλά εκείνα που είχε χάσει. Εσύ, όμως, όχι μόνο διπλά και τριπλά, μα εκατονταπλάσια θα τα πάρεις όλα, αν υπομείνεις με πνευματική γενναιότητα τις συμφορές, και, το σπουδαιότερο, θα κληρονομήσεις την αιώνια ζωή, την οποία εύχομαι ν' απολαύσουμε όλοι μας, με τη χάρη του Κυρίου.
(Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο «Θέματα ζωής». Κείμενα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστομου. Η επεξεργασία και μετάφραση των κειμένων καθώς και η έκδοση των βιβλίων έχουν γίνει από τους πατέρες της Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού, Τόμος Α’, σελ. 182-195).
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)